Przejdź do dokumentu
Benvingut a StudocuRegistra’t per accedir als millors recursos d’estudi
Gość-użytkownik
0obserwujący
Prześlij
Strona głównaMoja BibliotekaZapytaj SI
  • Nie masz jeszcze żadnych ostatnich pozycji.
Moja Biblioteka
  • Nie masz jeszcze żadnych kursów.
  • Nie masz jeszcze żadnych książek.
  • Nie mam jeszcze Studylists.

Klucz odpowiedzi do maturalnych kart pracy z wydawnictwa Nowej Ery "Biologia

Klucz odpowiedzi do maturalnych kart pracy z wydawnictwa Nowej Ery "Bi...
Temat

Biologia rozszerzona

94 Dokumenty
Studenci udostępnili 94 dokumentów w tym kursie
Kierunek • Klasa

Liceum Ogólnokształcące

 • 1
Rok akademicki: 2015/2016
Przesłane przez:
Anonimowy Student
Ten dokument został przesłany przez studenta, takiego jak Ty, który zażyczył sobie zachować anonimowość.
Politechnika Poznanska

Polecane dla Ciebie

Komentarze

Aby publikować komentarze, zaloguj się lub zarejestruj się.

Inni studenci przeglądali również:

Inne powiązane dokumenty

Przejrzyj tekst

Biologia na czasie – zakres rozszerzony

Maturalne karty pracy 1 – klucz odpowiedzi

I. Badania przyrodnicze

Numer zadania Oczekiwana odpowiedź Punktowanie

  1. a) Wniosek (jeden spośród podanych):
  • Włoski na powierzchni strąka soi chronią go przed uszkodzeniami przez chrząszcza fasolowego.
  • Im więcej jest włosków na powierzchni strąka soi, tym mniejsze są jego uszkodzenia spowodowane przez chrząszcza fasolowego.

b)

1 p. za poprawnie sformułowany wniosek

1 p. za odpowiednie opisanie i wyskalowanie osi Y, legendę lub podpisy poszczególnych słupków oraz narysowanie wykresu

  1. a) Próba kontrolna: poletko, które nie było nawożone azotem i nawadniane.

b) Problem badawczy (jeden spośród podanych):

  • Wpływ azotu / nawożenia azotem i wody / nawadniania na wielkość produkcji pierwotnej prerii.
  • Czy azot / nawożenie azotem i woda / nawadnianie mają wpływ na wielkość produkcji pierwotnej netto?

c) 1 – FAŁSZ, 2 – FAŁSZ, 3 – PRAWDA, 4 – FAŁSZ

1 p. za poprawne określenie próby kontrolnej

1 p. za poprawnie sformułowany problem badawczy

1 p. za poprawną ocenę wszystkich zdań 3. a) 400 razy

b) Elementy odległe o 0,1 mm uczniowie widzieli jako oddzielne struktury (ponieważ odległość między nimi była większa niż zdolność rozdzielcza mikroskopu).

c) Pozorny, powiększony, odwrócony.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną ocenę

1 p. za podanie trzech cech obrazu 4. a) Prawidłowo sformułowane problemy badawcze: 1, 3. Prawidłowo sformułowane hipotezy: 2, 5.

b) D Uzasadnienie: Grupa kontrolna powinna być poddana tym samym działaniom, co grupa badawcza, z wyjątkiem badanego czynnika (owada zwalczającego stonkę ziemniaczaną).

1 p. za wybór wszystkich poprawnych problemów badawczych i hipotez 1 p. za poprawny wybór dokończenia zdania oraz za prawidłowe uzasadnienie 5. a) Prawa Mendla powstały drogą indukcji, czyli przechodzenia od szczegółu (dziedziczenie określonej cechy u grochu) do ogółu

1 p. za poprawną odpowiedź

(ogólnego prawa dotyczenia dziedziczenia cech).

b) Mendel przeprowadzał eksperymenty, ponieważ wpływał na przebieg badanych procesów / wprowadzał w badaniach celowe zmiany.

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Doniczka z posianymi nasionami grochu, podlewana 20 ml wody.

b) Wpływ wyciągu z perzu na kiełkowanie (i rozwój) grochu.

c) Próba kontrolna jest przeprowadzana w celu uzyskania wiarygodnego wyniku doświadczenia (pozwala na stwierdzenie, czy wynik doświadczenia nie jest efektem innego czynnika niż czynnik badany w próbie badawczej).

1 p. za poprawnie zaprojektowaną próbę kontrolną 1 p. za poprawnie sformułowany problem badawczy 1 p. za poprawne określenie znaczenia próby kontrolnej

  1. a) Najkorzystniejsza dla wrony wysokość zrzutu muszli trąbika to 5 m / około 5 m.

b) A, C

1 p. za poprawnie podaną wysokość zrzutu

1 p. za zaznaczenie dwóch poprawnych parametrów 8. a) Sałata hodowana bez GA 3 i CCC / sałata hodowana tylko z wodą.

b) GA 3 stymuluje / hamuje wzrost hipokotyla sałaty. / CCC nie ma wpływu / ogranicza / wzmaga wpływ GA 3 na wzrost hipokotyla sałaty.

c) Wnioski:

  1. GA 3 stymuluje wzrost hipokotyla sałaty.
  2. CCC stosowany łącznie z GA 3 ogranicza jego pozytywny wpływ na wzrost hipokotyla.

1 p. za poprawne podanie próby kontrolnej

1 p. za poprawne sformułowanie hipotezy

2 p. za dwa poprawnie sformułowane wnioski 1 p. za jeden poprawnie sformułowany wniosek 9. a) Najmniejsza odległość pomiędzy dwoma punktami obserwowanego obiektu, przy której są one rozróżniane jako oddzielne.

b) transmisyjny mikroskop elektronowy

c) Rodzaj mikroskopu

Cecha

świetlny fluores- cencyjny

elek- tronowy

Wymaga źródła światła do otrzymania obrazu.

X X

Grubość preparatu nie może przekraczać 1 μm.

X

Wymaga użycia filtrów światła o określonej długości fali.

X

Umożliwia obserwację wirusów i dużych cząsteczek białkowych.

X

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) 1 p. za poprawne wyskalowanie oraz podpisanie osi oraz za poprawny wykres

stałym niż w stanie ciekłym / rozpuszczalnik związków chemicznych o budowie polarnej

1 p. za poprawnie podaną jedną cechę wody 4. a) Najmniej wiązań wodorowych występuje między cząsteczkami wody w stanie gazowym / w postaci pary wodnej, najwięcej w stanie stałym / w postaci lodu.

b) 1 – FAŁSZ, 2 – PRAWDA, 3 – PPRAWDA, 4 – FAŁSZ.

1 p. za poprawnie wykazaną zależność

1 p. za poprawną ocenę wszystkich zdań 5. a) Wnioski:

  1. Rozpuszczalność tlenu (ilość rozpuszczonego tlenu) maleje wraz ze wzrostem temperatury w wodzie.
  2. Rozpuszczalność tlenu jest niższa w wodzie morskiej niż w wodzie słodkiej.

b) Wzrost temperatury wody powoduje spadek zawartości tlenu w wodzie, co w efekcie może doprowadzić do niedotlenienia zwierząt wodnych (a w konsekwencji nawet do ich śmierci).

2 p. za dwa poprawne wnioski 1 p. za jeden poprawny wniosek

1 p. za poprawnie podany bezpośredni skutek i jego konsekwencje

  1. a) Reakcja X: hydroliza. Reakcja Y: kondensacja.

b) fosfolipidy, lanolina, chityna, glikogen, cholesterol

1 p. za dwie poprawne odpowiedzi (X i Y)

1 p. za poprawną odpowiedź 7. a) Glukoza jest aldozą, ponieważ zawiera grupę aldehydową (–CHO). Fruktoza jest ketozą, ponieważ zawiera grupę ketonową (–CO).

b) Monosacharydy – kryterium stanowi budowa cząsteczki. Monosacharydy nie mają wiązania o-glikozydowego / zbudowane są z jednej podjednostki cukrowej / z jednego cukru prostego / jest to jedna cząsteczka cukru prostego. Heksozy – kryterium stanowi liczba atomów węgla w cząsteczce cukru. Heksozy mają sześć atomów węgla.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za podanie poprawnego kryterium klasyfikacji cukrów do obu grup

  1. Hodowla bakterii ze szczepu A z pożywką z dodatkiem skrobi (próba badawcza) i sama pożywka bakteryjna z dodatkiem skrobi bez bakterii (próba kontrolna). Bakterie należy wyhodować, a następnie dodać płyn Lugola do obu prób. Brak odczynu granatowego w pożywce z bakteriami będzie świadczyć o zdolności do hydrolizy amylozy przez bakterie w hodowli laboratoryjnej.

1 p. za poprawnie podaną próbę kontrolną i badawczą 1 p. za poprawne opisane wykonywane czynności

  1. B, C 1 p. za poprawną odpowiedź

  2. a) glikogen

b) Substancja może stanowić materiał zapasowy glisty ludzkiej – cecha 2.

c) Substancja nie może stanowić materiału zapasowego ptaków migrujących – cecha 4.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Zbudowana jest z kilku / czterech łańcuchów polipeptydowych / podjednostek.

b) wiązania wodorowe

c) Nie wszystkie białka mają strukturę czwartorzędową, ponieważ nie wszystkie zbudowane są z kilku podjednostek / z kilku łańcuchów polipeptydowych.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) 1 – wiązanie wodorowe, 2 – wiązanie elektrostatyczne, 1 p. za poprawną odpowiedź

3 – oddziaływania hydrofobowe, 4 – mostek dwusiarczkowy / wiązanie kowalencyjne

b) Wiązanie najsilniejsze: mostek dwusiarczkowy / wiązanie kowalencyjne. Wiązanie najsłabsze: oddziaływania hydrofobowe.

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Cechy (dwie spośród podanych):
    • Wiązania estrowe między glicerolem a kwasami tłuszczowymi są wysokoenergetyczne; ich hydroliza dostarcza energii.
    • Hydroliza kwasów tłuszczowych przebiega stopniowo, dzięki czemu energia jest uwalnia porcjami w zależności od potrzeb.
    • Tłuszcze są związkami hydrofobowymi. W komórkach są przechowywane w postaci bezwodnej, dlatego stanowią skondensowane źródło energii.

b) Funkcja (jedna spośród podanych):

  • termoizolacyjna (np. u zwierząt warstwa podskórna)
  • ochronna (np. wosk na liściach i owocach, lanolina pokrywająca włosy owiec)

c) Tłuszcze zwierzęce mają postać stałą, gdyż zbudowane są głównie z nasyconych kwasów tłuszczowych. Tłuszcze roślinne mają postać płynną, bo zbudowane są głównie z nienasyconych kwasów tłuszczowych.

1 p. za podanie dwóch cech tłuszczów właściwych

1 p. za podanie innej funkcji tłuszczów

1 p. za poprawne określenie różnicy (postać i rodzaj kwasów tłuszczowych) 14. a) Olej wlany do wody tworzy na jej powierzchni oka, ponieważ cząsteczki tłuszczu nie rozpuszczają się w wodzie i są od niej lżejsze. Hydrofobowe właściwości cząsteczek tłuszczu powodują, że unikają one kontaktu z wodą i skupiają się w oka.

b) Skupianie się cząsteczek lipidów w obecności wody zwiększa integralność błon komórek, które zbudowane są głównie z fosfolipidów, a ich środowisko zewnętrzne i wewnętrzne jest środowiskiem wodnym (zewnętrzne: płyn zewnątrzkomórkowy w organizmach wielokomórkowych lub woda u organizmów jednokomórkowych, wewnętrzne: cytozol).

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Wskazanie X: grupa aminowa. Wskazanie Y: grupa karboksylowa.

b) Grupa SH, bierze udział w tworzeniu mostków dwusiarczkowych, które stabilizują trzeciorzędową (przestrzenną) strukturę białek.

1 p. za podanie nazw obu grup funkcyjnych

1 p. za poprawne określenie roli grupy SH 16. a) 1 p. za poprawnie wykonany graf

aminowa

d) Fosforu (P), który jest obecny w kwasach nukleinowych.

oraz kryterium

1 p. za poprawnie podany pierwiastek oraz grupę związków

III. Komórka – podstawowa jednostka życia

Numer zadania Oczekiwana odpowiedź Punktowanie

  1. a) Komórkę zwierzęcą przedstawia rysunek A, ponieważ komórka ta nie ma ściany komórkowej, chloroplastów oraz dużej wakuoli.

b) rośliny, grzyby, protisty

c) Komórka grzyba w odróżnieniu od komórki zwierzęcej ma ścianę komórkową, natomiast w odróżnieniu od komórki roślinnej nie ma chloroplastów.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Rysunek B, nazwa procesu: endocytoza.

b) Białka nośnikowe i kanałowe.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź 3. a) Transport aktywny przedstawia rysunek D, ponieważ ten rodzaj transportu wymaga nakładu energii (odbywa się wbrew różnicy stężeń).

b) Podobieństwo – oba rodzaje dyfuzji odbywają się zgodnie z różnicą stężeń. Różnica – dyfuzja ułatwiona odbywa się z udziałem białek kanałowych i nośnikowych, natomiast dyfuzja prosta zachodzi bezpośrednio przez błonę biologiczną.

c) Związki chemiczne (trzy z podanych): woda, tlen, azot, dwutlenek węgla

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawne podanie trzech związków 4. a) W preparacie 1.

b) Roztwór A: hipertoniczny, roztwór B: hipotoniczny

c) Komórki umieszczone w roztworze izotonicznym.

d) W roztworze A – komórki utraciłyby wodę i zmieniały kształt, a ostatecznie – rozpadły by się. W roztworze B – komórki chłonęłyby wodę, pęczniały, a w ostateczności – pękły.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. B, ponieważ rybosomy występują również w mitochondriach i plastydach.

1 p. za poprawny wybór i jego uzasadnienie 6. a) Pod postacią chromatyny w fazach: G 1 , S, G 2 (w interfazie). Pod postacią chromosomów w fazie M / w mitozie / w fazie podziału komórki.

b) Występowanie materiału genetycznego w postaci chromatyny umożliwia komórce funkcjonowanie podczas interfazy / syntezę białek / prowadzenie procesów metabolicznych. Skondensowana postać (chromosomy) pozwala na precyzyjne rozdzielenie DNA do komórek potomnych.

c) C

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź 7. a) Hormony / neurotransmitery / enzymy wydzielane zewnątrzkomórkowo, białka sygnałowe

b) Rybosomy – udział w syntezie polipeptydów. Siateczka śródplazmatyczna – udział w modyfikacji białek

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za prawne podanie funkcji każdej ze struktur

  1. a) 1. błona komórkowa, 2. cząsteczka DNA, 3. rybosomy

b) Mitochondria i chloroplasty są organellami półautonomicznymi ponieważ:

  • część niezbędnych im białek produkują same przy udziale własnych rybosomów,
  • mają własny DNA.

c) Mitochondrium: CO 2 , H 2 O, ATP (energia) Chloroplasty: glukoza (C 6 H 12 O 6 lub proste związki organiczne) i O 2.

1 p. za podanie trzech poprawnych nazw 1 p. za poprawne uzasadnienie przy pomocy dwóch argumentów

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Inkrustacja: lignina, krzemionka. Adkrustacja: kutykula, suberyna.

b) Inkrustacja – wnikanie i odkładanie substancji chemicznych między włóknami celulozowymi. Adkrustacja – odkładanie substancji na powierzchni pierwotnej ściany komórkowej.

c) Modyfikacje typu inkrustacji i adkrustacji zwiększają funkcję ochronną ściany / zwiększają sztywność / zwiększają odporność mechaniczną ściany / chronią przed urazami.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) A, C, E

b) 1. Plastyd A – leukoplast. Plastyd B – chloroplasty. 2. Plastyd C – chloroplasty. Plastyd D – chromoplasty.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Prawidłowa kolejność rysunków: 1, 3, 2, 5, 4, 6

b) 2

c) W organizmie jednokomórkowym mitoza jest sposobem bezpłciowego rozmnażania. W dojrzałym organizmie wielokomórkowym mitoza umożliwia wzrost i rozwój organizmu, regenerację uszkodzonych komórek, tkanek, organów, zabliźnianie ran.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Połączenia (dwa z podanych): zamykające, desmosomy, połączenia szczelinowe.

b) Połączenia międzykomórkowe umożliwiają zachowanie zwartości tkanek, komunikację między komórkami tworzącymi tkankę oraz wymianę substancji między nimi (transport substancji).

c) Zróżnicowanie połączeń między komórkami u roślin i u zwierząt wynika z odmiennej budowy tych komórek. W komórkach zwierząt występuje jedynie błona komórkowa, dlatego łączą się one głównie za pomocą desmosomów. Komórki roślinne są otoczone błoną komórkową i ścianą komórkową, dlatego przez jamki w ścianie komórkowej przenikają wypustki cytoplazmy – plazmodesmy, łączące sąsiednie komórki.

1 p. za podanie dwóch poprawnych przykładów

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź (z uwzględnieniem różnic w budowie komórki roślinnej i zwierzęcej)

  1. a) anafaza mitozy

b) 2n

c) Podziałem redukcyjnym jest pierwszy podział mejotyczny, ponieważ w jego trakcie zostaje zredukowana zawartość DNA z 4c do 2c oraz liczba chromosomów z 2n do 1n. / ponieważ

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

podczas tego podziału następuje rozdzielenie chromosomów homologicznych do osobnych komórek potomnych. 19. 1. Gamety muszą mieć zredukowaną do połowy liczbę chromosomów / haploidalną / 1n liczbę chromosomów, aby po zapłodnieniu zygota miała liczbę chromosomów typową dla danego gatunku / diploidalną / 2n. 2. W profazie pierwszego podziału mejotycznego zachodzi proces crossing-over , który zwiększa różnorodność genetyczną gatunku i sprzyja zróżnicowaniu organizmów w obrębie gatunku / sprzyja zmienności przystosowawczej / adaptacyjnej.

2 p. za podanie dwóch poprawnych argumentów 1 p. za podanie jednego poprawnego argumentu

  1. a) 1 – FAŁSZ, 2 – PRAWDA, 3 – PRAWDA

b) Syndaktylia jest wynikiem zaburzeń apoptozy, gdyż apoptoza jest programowaną śmiercią komórki, która bierze udział w rozwoju zarodkowym.

c) Może to doprowadzić do transformacji nowotworowej i wytworzenia guza / nowotworu / raka.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Faza S.

b) W tej fazie następuje nasilenie syntezy białek (uczestniczących w podziale komórki).

c) Kiedy (niektóre) komórki przekształcają się w komórki dojrzałe / określonego typu / wyspecjalizowane.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) crossing-over. b) profaza pierwszego podziału mejotycznego c) Proces crossing-over zwiększa różnorodność genetyczną gatunku / sprzyja zróżnicowaniu organizmów w obrębie gatunku

1 p. za poprawną odpowiedź 1 p. za poprawną odpowiedź 1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Struktury (jeden przykład spośród podanych):
    • jądro komórkowe i rybosom
    • aparat Golgiego i siateczka śródplazmatyczna
    • chloroplast i mitochondrium b) Proces (jeden przykład spośród podanych):
    • jądro komórkowe i rybosom – biosynteza białek
    • aparat Golgiego i siateczka śródplazmatyczna – modyfikacja białek
    • chloroplast i mitochondrium – przemiany energii (fotosynteza i oddychanie)

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawne określenie procesu, w którym uczestniczą wybrane organelle

  1. Przykładowe odpowiedzi: Nie może, ponieważ zmiana materiału genetycznego w jednej komórce somatycznej nie wpływa na cały organizm. Nie może, ponieważ poliploidalność dotyczy całego organizmu, a nie pojedynczej komórki.

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Numer etapu

Etapy cyklu

Charakterystyka etapów cyklu

5 uwalnianie W wyniku rozpadu zainfekowanej komórki bakteryjnej uwalniają się cząstki fagowe. 1 adsorpcja Bakteriofag dzięki włóknom ogonka rozpoznaje komórkę i przylega do jej powierzchni. 2 wnikanie Fagowy DNA zostaje wstrzyknięty do komórki bakteryjnej, a kapsyd ulega rozpadowi. 4 składanie Zsyntetyzowane elementy faga samorzutnie składają się w kompletne wiriony. 3 replikacja Bakteryjny DNA ulega degeneracji, a fagowy DNA ulega replikacji. Zachodzi synteza elementów białkowych faga.

b) Typ cyklu: lityczny Uzasadnienie: U bakteriofaga T4 występuje lityczny typ cyklu infekcyjnego, ponieważ w jego przebiegu komórka bakterii (gospodarza) ulega lizie (rozerwaniu, zniszczeniu, umiera).

c) Bakteriofag rozpoznaje specjalne struktury (białka/ receptory) na błonie komórkowej bakterii.

d) 1 – PRAWDA, 2 – PRAWDA, 3 – FAŁSZ

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawnie podany typ cyklu i poprawne uzasadnienie

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. A. wirusy roślinne, B. wirusy zwierzęce, C. bakteriofagi 1 p. za poprawną odpowiedź

  2. A. gruźlica, B. borelioza, C. dur brzuszny 1 p. za poprawne przyporządkowanie wszystkich trzech nazw chorób

  3. a) 1 – FAŁSZ, 2 – FAŁSZ, 3 – PRAWDA b) A – 2, B – 4, C – 1

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź 10. a) Oporna na antybiotyk X będzie bakteria przedstawiona na rysunku A, ponieważ jest to bakteria Gram-ujemna, o czym świadczy budowa jej ściany komórkowej, w tym obecność błony zewnętrznej.

b) Przynależność bakterii do określonej grupy (Gram-dodatnich lub Gram-ujemnych) można określić, wykonując barwienie metodą Grama.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

    1. – FAŁSZ, 2. – PRAWDA, 3. – FAŁSZ 1 p. za poprawną odpowiedź
  2. A. wpływa, B. trwale, C. decyduje 1 p. za poprawną odpowiedź
  3. a) gruźlica, borelioza, tężec, cholera

b) Opisy chorób (jeden spośród podanych): Choroba: gruźlica. Droga zakażenia: droga kropelkowa, rzadziej pokarmowa. Profilaktyka: szczepienia ochronne, prześwietlenia płuc, izolacja chorych, badania zwierząt. Objawy: kaszel, gorączka, ból w klatce piersiowej, spadek masy ciała, gruzełki. lub Choroba: borelioza. Droga zakażenia: ugryzienie przez kleszcza (nosiciela krętka).

1 p. za poprawną odpowiedź

2 p. za poprawnie podaną chorobę, drogę zakażenia, profilaktykę oraz objawy 1 p. za prawidłowo podaną chorobę i dwa pozostałe elementy (droga zakażenia, profilaktyka lub objawy)

Profilaktyka: unikanie ukąszeń (odpowiednia odzież, preparaty odstraszające kleszcze). Objawy: objawy grypopodobne, rumień wędrujący. lub Choroba: tężec. Droga zakażenia: zabrudzenie rany ziemią. Profilaktyka: szczepienia, surowica przeciwtężcowa. Objawy: szczękościsk, bóle głowy, wzmożone napięcie mięśniowe, drgawki (zaburzenia neurologiczne, układu nerwowego). lub Choroba: cholera. Droga zakażenia: droga pokarmowa lub kontakt z chorym. Profilaktyka: szczepienia, przestrzeganie zasad higieny, izolacja chorych. Objawy: biegunka i wymioty prowadzące do odwodnienia.

c) Korzyści (dwie spośród podanych): wytwarzają witaminy, wspomagają wchłanianie witamin, wspomagają organizm w walce przeciw patogennym drobnoustrojom.

d) Ponieważ niektóre narządy mają stały kontakt ze środowiskiem zewnętrznym (przewody: pokarmowy, oddechowy, wydalniczy), a inne nie (np. serce, mózg).

1 p. za poprawne podanie dwóch przykładów

1 p. za podanie poprawnej odpowiedzi, uwzględniającej kontakt ze środowiskiem zewnętrznym niektórych narządów 14. a) Wodniczka tętniąca.

b) B

c) Słodkowodnych, ponieważ (słodka woda stanowi dla nich środowisko hipotoniczne) występuje u nich stały napływ wody do wnętrza komórki.

d) Cytostom (nibygęba) i cytopyge (nibyodbyt) to struktury charakterystyczne tylko dla orzęsków, ponieważ ze względu na skomplikowaną budowę ich pellikuli pobieranie pokarmu oraz usuwanie niestrawionych resztek może odbywać się tylko w ściśle określonych, pozbawionych rzęsek miejscach.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź uwzględniającą napływ wody do wnętrza komórki

1 p. za poprawną odpowiedź uwzględniającą obecność pellikuli

  1. a) Malaria występuje głównie w strefie okołorównikowej i zwrotnikowej, ponieważ rozwój zarodźca w ciele komara przebiega w temperaturze ok. 20°C.

b) Pasożyty powodują rozpad erytrocytów, którego następstwem jest atak malarii.

c)

  1. – NIE, 2. – TAK, 3. – NIE

1 p. za poprawną odpowiedź uwzględniającą temperaturę rozwoju zarodźca

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Protisty stanowią sztuczną jednostkę taksonomiczną, ponieważ nie są ze sobą spokrewnione.

b) Miksotrofizm jest to zdolność zarówno do przeprowadzania fotosyntezy (samożywności), jak i do odżywiania się związkami organicznymi pobranymi z otoczenia (cudzożywności). Miksotrofem jest np. euglena (zielona).

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. Stwierdzenie to nie jest prawdziwe dla obu grup (bakterii i 1 p. za poprawną odpowiedź

anatomicznym lub długości życia. Pokoleniem dominującym może być albo gametofit, albo sporofit. 4. a) C

b) 1 – PRAWDA, 2 – FAŁSZ, 3 – FAŁSZ

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Przystosowania (dwa spośród podanych): cylindryczny, wydłużony kształt komórek – droga transportu, wzmocnienia ścian komórkowych – zachowanie drożności drogi, brak ścian poprzecznych w naczyniach – ciągłość drogi transportu.

b) 1 – FAŁSZ, 2 – PRAWDA, 3 – FAŁSZ

1 p. za poprawne podanie dwóch cech

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) merystem interkalarny (wstawowy)

b) Przykładowe odpowiedzi:

  • Tkanka twórcza odpowiedzialna za odporność traw na zgryzanie jest umiejscowiona w łodydze, nad nasadami liści.
  • Tkanka ta znajduje się w łodydze, u podstaw międzywęźli.

c) A – 4, B – 1, C – 2

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź 7. a) A

b) Zmiany turgoru komórek wpływają na otwieranie i zamykanie się aparatów szparkowych. Wysokie uwodnienie (turgor) powoduje napięcie zewnętrznych, cienkich ścian komórkowych i odsunięcie od siebie zgrubiałych, przyśrodkowych części komórek aparatu szparkowego.

c) C

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź 8. a) Cechy (trzy spośród podanych): olbrzymie przestwory międzykomórkowe w korze pierwotnej wypełnione powietrzem; brak tkanki wzmacniającej; słabo wykształcone tkanki przewodzące; niewielka liczba komórek drewna lub brak tej tkanki.

b) Wywłócznik kłosowy nie jest rośliną pierwotnie wodną, ponieważ na przekroju jego łodygi widoczne są zróżnicowane tkanki. Do roślin pierwotnie wodnych należą zielenice i krasnorosty, których ciało jest niezróżnicowane na tkanki i ma postać plechy.

1 p. za trzy poprawne cechy

1 p. za poprawną odpowiedź i poprawne uzasadnienie

  1. a) Cechy (dwie spośród podanych): obecność aparatów szparkowych, obecność włośników, obecność kutykuli.

b) Głównym zadaniem epidermy jest ochrona rośliny przed wysychaniem oraz umożliwienie roślinie wymiany gazowej, natomiast ryzodermy – pobieranie wody. Dlatego w epidermie występują aparaty szparkowe umożliwiające wymianę gazową, a powierzchnię jej pokrywa kutykula ograniczająca parowanie wody. Natomiast w ryzodermie występują włośniki zwiększające powierzchnię wchłaniania.

c) Tkanka miękiszowa. Pod ryzodermą występuje miękisz zasadniczy, a pod epidermą – miękisz asymilacyjny.

1 p. za dwie poprawne cechy

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. Przykładowe odpowiedzi:
    • Doświadczenie nie wykaże, o ile metrów rocznie wydłuża się pień drzewa, ponieważ na wysokości 1,5 m drzewo nie przyrasta na długość (nie wykazuje przyrostu pierwotnego).
    • Doświadczenie zostało błędnie zaplanowane, ponieważ przyrost na długość jest skutkiem działalności merystemu wierzchołkowego, który znajduje się na szczycie pędów drzewa, a nie na wysokości 1,5 m.

1 p. za prawidłowe wyjaśnienie, nawiązujące do lokalizacji merystemu wierzchołkowego lub braku przyrostu na długość na wskazanej wysokości

  1. a) Włośniki. Zwiększają one powierzchnię chłonną korzenia i odpowiadają za pobieranie wody z solami mineralnymi.

b) C

c) System korzeniowy palowy. Na rysunku widoczny jest korzeń główny oraz wyrastające z niego korzenie boczne (krótsze od korzenia głównego).

1 p. za podanie poprawnej nazwy i funkcji

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź i jej uzasadnienie

  1. a) W cierniach występuje tkanka przewodząca, natomiast brak jej w kolcach.

b)

Modyfikacje organów roślinnych

kłącza ssawki liściaki rozłogi

Roślina narecznicasamcza pospolitajemioła akacja poziomkapospolita

Organy roślinne, które uległy przekształceniu

łodygi korzenie liście łodygi

c) Kłącza – funkcja spichrzowa i przetrwalnikowa. Są również organami rozmnażania wegetatywnego. Ssawki – służą do pobierania wody z solami mineralnymi, a niekiedy – produktów fotosyntezy. Występują u roślin pasożytniczych i półpasożytniczych. Liściaki – pełnią funkcję asymilacyjną. Rozłogi – służą do rozmnażania wegetatywnego.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawne uzupełnienie tabeli

1 p. za podanie poprawnych funkcji wszystkich modyfikacji

  1. a) Dzięki temu związkowi rośliny pozyskują azot nawet wówczas, gdy gleby są ubogie w ten pierwiastek.

b) Przykładowe odpowiedzi:

  • Rośliny bobowate można uprawiać na glebach ubogich w azot.
  • Rośliny bobowate można uprawiać bez stosowania nawozów sztucznych.
  • Rośliny bobowate można wykorzystywać jako poplon – zaorane, w następnym sezonie wegetacyjnym stają się naturalnym źródłem azotu dla innych roślin.

c) Mutualizm obligatoryjny / symbioza. Oba organizmy czerpią korzyści z tego związku i nie mogą bez niego funkcjonować Rośliny rosnące na glebach ubogich w związki azotu otrzymują azot od bakterii. W zamian dostarczają bakteriom związki organiczne, wytwarzane podczas fotosyntezy.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź i poprawne uzasadnienie

zapobiegają wysychaniu gleby, a podczas obfitych opadów gromadzą i zatrzymują nadmiar wody), chroniąc w ten sposób gleby leśne przed erozją. 18. a) B

b) Część 2, ponieważ ma ona komórki, w których zawarty jest chlorofil / komórki miękiszu asymilacyjnego / organy asymilacyjne, zielone (listki).

c) zapłodnienie (połączenie gamet)

d) Cechy plechowców (dwie spośród podanych):

  • rozmnażanie płciowe uzależnione od wody,
  • brak organów typowych dla roślin naczyniowych,
  • brak typowej tkanki przewodzącej,
  • niezdrewniałe ściany komórkowe. Cechy organowców (dwie spośród podanych):
  • wielokomórkowe gametangia,
  • tkanki: okrywająca, miękiszowa, wzmacniająca,
  • skórka pokryta kutykulą,
  • zarodniki zabezpieczone przed wysychaniem (sporopoleniną).

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawne określenie części asymilacyjnej oraz podanie poprawnego uzasadnienia

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za prawidłowe podanie wszystkich czterech cech

  1. a) 1. Występowanie w ich budowie właściwych organów wegetatywnych.
    1. Występowanie w ich cyklu rozwojowym przemiany pokoleń ze sporofitem jako pokoleniem dominującym.

b) A – 3, B – 5, C – 1

c) Funkcja (jedna spośród podanych):

  • Kłącze u paproci i skrzypów magazynuje substancje odżywcze.
  • Kłącze u paproci i skrzypów stanowi organ przetrwalnikowy (organ, dzięki któremu roślina może przetrwać zimę).
  • Kłącze u paproci i skrzypów służy do rozmnażania.

2 p. za podanie dwóch poprawnych cech 1 p. za podanie jednej poprawnej cechy

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) 1. U gatunków jednakozarodnikowych zarodniki są jednakowe, natomiast u różnozarodnikowych występują dwa rodzaje zarodników zróżnicowane pod względem wielkości (mikro- i makrospory).
    1. Gametofity (przedrośla) jednakozarodnikowych są obupłciowe (jednopienne), a u gatunków różnozarodnikowych gametofity (przedrośla) są różnopłciowe (dwupienne).

b) paprociowe, widłakowe / paprocie wodne / porybliny / widliczki

2 p. za podanie dwóch poprawnych cech 1 p. za podanie jednej poprawnej cechy

1 p. za poprawną odpowiedź 21. a) 1. przedrośle, 2. plemnia, 3. plemnik, 4. rodnia, 5. młody sporofit, 6. sporofit, 7. zarodnia, 8. kiełkujący zarodnik

b) Mejoza zachodzi w momencie powstawania zarodników. (Na schemacie oznaczono ten moment cyfrą 7). Typ mejozy – mejoza pośrednia..

1 p. za poprawne podanie wszystkich nazw

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Rozwój pędów zarodnionośnych wczesną wiosną ułatwia rozprzestrzenianie się skrzypów; niewielkie pędy skrzypów nie są ograniczane przez inne rośliny.

b) Sprężyce umożliwiają przenoszenie zarodników w grupach, co zwiększa szansę na zapłodnienie, ponieważ z zarodników rozwijają się gametofity męskie i żeńskie.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawną odpowiedź

c) 1n (n) / haploidalne 1 p. za poprawną odpowiedź 23. a) Cechy (dwie spośród podanych): skórka zbudowana z komórek o zgrubiałych ścianach; aparaty szparkowe umieszczone w zagłębieniach skórki; warstwa sklerenchymy pod skórką; tkanka otaczająca wiązki przewodzące (tkanka transfuzyjna) (ułatwiająca przewodzenie wody).

b) modrzew

2 p. za podanie dwóch prawidłowych cech; 1 p. za podanie jednej prawidłowej cechy

  1. a) 1. W wiązce przewodzącej paproci drewno jest otoczone łykiem, natomiast w wiązce rośliny dwuliściennej pasma drewna i łyka ułożone są naprzeciwlegle.
    1. W wiązce rośliny dwuliściennej pasma drewna i łyka oddzielone są od siebie kambium (miazgą), którego brak u paproci.

b) Drewno (ksylem) u paproci jest zbudowane z cewek, natomiast u roślin dwuliściennych – z naczyń.

2 p. za podanie dwóch poprawnych różnic 1 p. za podanie jednej poprawnej różnicy

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Porównywane cechy

Zalążek roślin nagozalążkowyc h

Zalążek roślin okrytozalążkowych

liczba osłon jedna dwie okienko występuje występuje ośrodek występuje występuje woreczek zalążkowy / gametofit żeński

z dwiema rodniami

brak rodni, jest aparat jajowy (komórka jajowa i dwie synergidy) oraz trzy antypody i wtórne jądro woreczka zalążkowego

b) Komórka jajowa: zarodek sporofitu. Bielmo pierwotne lub bielmo wtórne: tkanka odżywcza dla zarodka

  • prabielmo u nagozalążkowych i bielmo u okrytozalążkowych. Osłonki zalążka – łupina nasienna.

1 p. za poprawne uzupełnienie tabeli

1 p. za poprawną odpowiedź

  1. a) Przykładowe odpowiedzi:
    • Rośliny nasienne uniezależniły proces zapłodnienia od wody przez wytworzenie łagiewki pyłkowej. Dzięki niej komórki plemnikowe (plemniki) dostają się do wnętrza zalążka, gdzie biorą udział w zapłodnieniu.
    • U roślin nasiennych komórki plemnikowe (plemniki) są dostarczane bezpośrednio do miejsca, w którym zapładniają komórkę jajową przez łagiewkę pyłkową.

b) C, E

1 p. za poprawną odpowiedź uwzględniającą role łagiewki pyłkowej

1 p. za poprawną odpowiedź 27. a) rośliny dwuliścienne

b) liście ogonkowe, nerwacja liści pierzasta, kształt blaszki liściowej niewydłużony, korzeń rozgałęziający się, palowy.

c) U rośliny przedstawionej na rysunku występują wiązki przewodzące otwarte.

1 p. za poprawną odpowiedź

1 p. za poprawne podanie trzech cech

1 p. za poprawną odpowiedź

Sposób rozprzestrzeniania Przystosowania w budowie nasion i owoców

Hydrochoria (przez wodę)

tkanka powietrzna w owocni, odporność na działanie wody oraz na nasiąkanie nią

1 p. za poprawne skonstruowanie tabeli

Czy ten dokument był pomocny?

Klucz odpowiedzi do maturalnych kart pracy z wydawnictwa Nowej Ery "Biologia

Temat: Biologia rozszerzona

94 Dokumenty
Studenci udostępnili 94 dokumentów w tym kursie
Kierunek • Klasa:

Liceum Ogólnokształcące

 • 1
Czy ten dokument był pomocny?
Biologia na czasie – zakres rozszerzony
Maturalne karty pracy 1 – klucz odpowiedzi
I. Badania przyrodnicze
Numer
zadania Oczekiwana odpowiedź Punktowanie
1. a) Wniosek (jeden spośród podanych):
- Włoski na powierzchni strąka soi chronią go przed
uszkodzeniami przez chrząszcza fasolowego.
- Im więcej jest włosków na powierzchni strąka soi, tym
mniejsze są jego uszkodzenia spowodowane przez chrząszcza
fasolowego.
b)
1 p. za poprawnie
sformułowany wniosek
1 p. za odpowiednie opisanie
i wyskalowanie osi Y, legendę
lub podpisy poszczególnych
słupków oraz narysowanie
wykresu
2. a) Próba kontrolna: poletko, które nie było nawożone azotem
i nawadniane.
b) Problem badawczy (jeden spośród podanych):
- Wpływ azotu / nawożenia azotem i wody / nawadniania na
wielkość produkcji pierwotnej prerii.
- Czy azot / nawożenie azotem i woda / nawadnianie mają
wpływ na wielkość produkcji pierwotnej netto?
c) 1 – FAŁSZ, 2 – FAŁSZ, 3 – PRAWDA, 4 – FAŁSZ
1 p. za poprawne określenie
próby kontrolnej
1 p. za poprawnie
sformułowany problem
badawczy
1 p. za poprawną ocenę
wszystkich zdań
3. a) 400 razy
b) Elementy odległe o 0,1 mm uczniowie widzieli jako oddzielne
struktury (ponieważ odległość między nimi była większa niż
zdolność rozdzielcza mikroskopu).
c) Pozorny, powiększony, odwrócony.
1 p. za poprawną odpowiedź
1 p. za poprawną ocenę
1 p. za podanie trzech cech
obrazu
4. a) Prawidłowo sformułowane problemy badawcze: 1, 3.
Prawidłowo sformułowane hipotezy: 2, 5.
b) D
Uzasadnienie: Grupa kontrolna powinna być poddana tym
samym działaniom, co grupa badawcza, z wyjątkiem badanego
czynnika (owada zwalczającego stonkę ziemniaczaną).
1 p. za wybór wszystkich
poprawnych problemów
badawczych i hipotez
1 p. za poprawny wybór
dokończenia zdania
oraz za prawidłowe
uzasadnienie
5. a) Prawa Mendla powstały drogą indukcji, czyli przechodzenia
od szczegółu (dziedziczenie określonej cechy u grochu) do ogółu
1 p. za poprawną odpowiedź

Inni studenci przeglądali również:

Inne powiązane dokumenty