- Informacje
- Czat SI
To jest dokument premium. Niektóre dokumenty na Studocu są premium. Przejdź na wersję premium, aby odblokować.
Czy ten dokument był pomocny?
To jest dokument premium. Niektóre dokumenty na Studocu są premium. Przejdź na wersję premium, aby odblokować.
Kruki wrony v2
Kurs: Podstawy pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej (12-PE-AR-S1-5PPOW)
13 Dokumenty
Studenci udostępnili 13 dokumentów w tym kursie
Uniwersytet: Uniwersytet Śląski w Katowicach
Czy ten dokument był pomocny?
To jest podgląd
Chcesz uzyskać pełny dostęp? Wykup pakiet Premium i odblokuj wszystkie strony :3
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Masz już pakiet Premium?
Geneza utworu
Nowela „Rozdziobią nas kruki, wrony” została opublikowana w 1895 r. W Krakowie razem z innymi opowiadaniami i
nowelami autora Przedwiośnia. Stefan Żeromski, obawiając się cenzury i konsekwencji wydania dzieła podejmującego
temat heroicznej walki powstańców w 1863 r., wydał zbiór pod pseudonimem Maurycy Zych. Tom zatytułowany został
również „Rozdziobią nas kruki, wrony”. W czasie, gdy był on publikowany, Żeromski przebywał za granicą – w Szwajcarii.
Autor, tworząc ten tekst, chciał oddać hołd powstańcom i pokazać, jak tragiczna i beznadziejna była niekiedy ich walka.
Ponadto Żeromski symbolicznie przedstawił rozwarstwienie i konflikty klasowe panujące w społeczeństwie, które
doprowadziły do upadku zrywu narodowowyzwoleńczego. Chłopi po uwłaszczeniu, zainteresowani jedynie swoimi
sprawami, nie wsparli innych grup społecznych w czasie powstania, co przyczyniło się do jego upadku. Żeromski nie
krytykuje tej grupy. Pokazuje raczej, że brak działania chłopów wynika z ich niewykształcenia i nieświadomości w kwestii
patriotyzmu.
Utwór Żeromskiego dotyczy rozrachunku z przeszłością – wspomnień związanych z powstaniem styczniowym. Co ciekawe,
autor Ludzi bezdomnych, którego dzieła omawiane są głównie w kontekście okresu międzywojnia, wydał tom „
Rozdziobią nas kruki, wrony” przed tym, jak Eliza Orzeszkowa opublikowała tekst Gloria victis (1910 r.). Omawiany utwór
Żeromskiego należy do nurtu literatury popowstaniowej.
Znaczenie tytułu
Tytuł „Rozdziobią nas kruki, wrony” jest nawiązaniem do utworu Pieśń o żołnierzu tułaczu nieznanego autora, w którym
pojawia się m.in. zdanie: „lepiej w domu iść za pługiem [...] niż na wojnie szlakiem długim”. W rymowanym wierszu
przeznaczonym do śpiewania mowa jest o heroicznej śmierci żołnierza, jak również pojawia się w nim postać chłopa i obraz
ptaków dziobiących ciało zabitego w czasie walki.
Pieśń o żołnierzu tułaczu powstała zaś w oparciu o dwa inne teksty stworzone w drugiej połowie XVI w. Są to Pieśń o kole
rycerskim (1584 r.) i Duma rycerska (1597 r.) autorstwa Adama Czahrowskiego.
Tytuł i utwór „Rozdziobią nas kruki, wrony” można interpretować także w nawiązaniu do Dziadów. Części III Adama
Mickiewicza, w którym to utworze (w Scenie więziennej, w czasie
Małej improwizacji) Konrad porównuje się do orła, który wzlatuje i dostrzega małe ptaki symbolizujące przyszłe losy Polski.
Niespodziewanie pojawia się jednak czarny kruk (Rosja lub szatan), który zasłania widok. Konrad w roli orła wyzywa kruka
na pojedynek. Ten fragment dramatu ma wymowę symboliczną. Rosja „zasłania” – „zakrywa” przyszłość Polski. W tekście
Żeromskiego kruki i wrony żywią się padliną, co może oznaczać, że Rosjanie „żerują” na pokonanych Polakach, wykorzystują
niemoc narodu polskiego. Interpretacja ta implikuje, że Moskale nie są godnymi przeciwnikami, że ich zwycięstwo okazuje
się haniebne (najpierw jeden powstaniec zostaje brutalnie zabity przez ośmiu ułanów, a potem jego ciałem „żywią się”
następni). Wyjaśnienie sensu utworu „Rozdziobią nas kruki, wrony” w nawiązaniu do dramatu Mickiewicza wydaje się
zasadne (szczególnie) w związku z tym, że na początku noweli Żeromskiego Szymon Winrych porównany jest do orła ze
względu na jego włosy pozostające w nieładzie.
Odnosząc się do Słownika symbolii Władysława Kopalińskiego, można stwierdzić, że kruk jest przeważnie symbolem
negatywnym i złowróżbnym. Ptaki te oznaczają m.in.: śmierć, drapieżność, chciwość, wojnę. Wszystkie te znaczenia są
adekwatne do treści noweli Żeromskiego.
Problematyka utworu
Heroiczna śmierć powstańca
Andrzej Borycki umiera z twarzą wzniesioną ku niebu i w ostatnich chwilach życia modli się do Boga. Jego heroiczna
postawa i zachowanie w obliczu śmierci skontrastowane są z działaniami Moskali, który okazują się brutalni i prymitywni.
Ośmiu ułanów atakuje Winrycha i dlatego można stwierdzić, że Rosjanie nie są honorowi. Moskale rozbijają pustą butelkę
po gorzałce na głowie powstańca, ponieważ denerwuje ich fakt, że w naczyniu nie ma wódki. Borycki umiera, leżąc w błocie,
a do jego ciała podlatują kruki i wrony. Winrych (przed spotkaniem z Moskalami) chce wypuścić konie, co świadczy o jego
dobroci dla zwierząt. Bohater jest idealizowany.
Jego męczeńska śmierć przypomina zgon Rolanda, który w ostatnich momentach życia spojrzał w niebo ku Bogu i w stronę
ojczyzny. Zerknął też na wrogów i schował miecz Durendal na znak, że nie został pokonany przez wrogów i nie stracił go w
walce. Przy rycerzu pojawiają się aniołowie, którzy zabierają jego atrybut – rękawicę.
Pieśń o Rolandzie to utwór, który możemy zaliczyć do dzieł podejmujących temat ars bene moriendi (czyli sztuki dobrego
umierania). Należy do nich także wierszowany tekst Skarga umierającego. W średniowieczu uważano, że w chwili zgonu
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To dokument dla subskrybentów wersji Premium. Zostań subskrybentem wersji Premium, aby przeczytać cały dokument.