- Informacje
- Czat SI
Praca Magisterska Msp - Małe i średnie przedsiębiorstwa są niezbędne dla prawidłowego rozwoju gospodarki.
Zarządzanie (2300-SP-PZO-M1-ZPT)
Uniwersytet Warszawski
Komentarze
Inni studenci przeglądali również:
Przejrzyj tekst
Rozdział 1
MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA W POLSCE.
Małe i średnie przedsiębiorstwa są niezbędne dla prawidłowego rozwoju gospodarki. Mimo oczywistej słuszności tej tezy, praktyka jaka miała miejsce w Polsce pokazuje, iż te przedsiębiorstwa nie zawsze były traktowane z należytą uwagą przez rządzących polityków. Nie zawsze też były reprezentowane w gremiach mających wpływ decyzyjny na ten sektor. Po części można to tłumaczyć specyfiką polskiej drogi od socjalizmu do demokracji i gospodarki rynkowej, w której najważniejszą rolę odgrywał przez długi czas ruch związkowy, z definicji najsilniejszy w wielkich przedsiębiorstwach. Niewątpliwie większe bezpieczeństwo i stabilizacja jaką dawały swym pracownikom duże firmy były czynnikiem utrudniającym zainteresowanie sektorem MSP, który wymaga pewnej dozy przedsiębiorczości i gotowości podjęcia ryzyka, szczególnie trudne wydawało się to we wczesnych latach transformacji, kiedy społeczeństwo polskie źle oceniało swoją sytuację i z dużą niepewnością patrzyło w przyszłość.
Obecnie sektor małych i średnich przedsiębiorstw jest jednym z podstawowych elementów polskiej gospodarki. Wraz ze zmniejszaniem dystansu dzielącego nas od państw o rozwiniętej gospodarce rynkowej jego rola będzie wzrastać. Analiza stanu i trendów rozwojowych tego sektora jest więc niezbędnym składnikiem badań nad gospodarką kraju. Jest ona tym bardziej ważna, że dobra znajomość problematyki MSP jest niezbędna dla kształtowania skutecznej polityki wobec tego sektora.
- FUNKCJONOWANIE MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW.
1.1. Podstawy prawne.
Rok 1989 jest początkiem tworzenia w Polsce instytucji państwa demokratycznego także w sferze gospodarczej. Konieczne było stworzenie rozwiązań prawnych, które będą podstawą nowej gospodarki rynkowej.
Podstawą gospodarki kapitalistycznej jest wyraźnie zagwarantowana wolność podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. Wolność ta jest gwarantowana normą konstytucyjną. Podstawę prawną stanowi art. 20 Konstytucji RP 1 , zgodnie z którym społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz
1 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78 poz. 483
solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Dodatkowo ustawodawca zdecydował bronić tej wolności, co ma wyraz w innym artykule 2 , zgodnie z którym ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Wolność podejmowania działalności gospodarczej nie może być jednak pojmowana w sposób absolutny. Ustawy wprowadzają określone ograniczenia tej wolności. Przedsiębiorca jest zobowiązany zapoznać się ze wszystkimi warunkami prowadzenia działalności gospodarczej, wynikającymi z obowiązujących przepisów, oraz stosować się do nich w trakcie jej wykonywania. Przepisy budowlane, sanitarne, przeciwpożarowe oraz z zakresu ochrony środowiska to tylko niektóre, a nie wszystkie przepisy do których przedsiębiorca zobowiązany jest się stosować.
Uściśleniem przepisów konstytucji w zakresie działalności gospodarczej jest ustawa „Prawo działalności gospodarczej” z 19.11 roku. 3 Działalnością gospodarczą, według art. 2 ust. 1 tej ustawy, jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Należy zwrócić uwagę, że przepisów Prawa działalności gospodarczej nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także do wynajmowania przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Osoby prowadzące tego rodzaju działalność nie są zatem zobowiązane do wykonywania obowiązków przewidzianych w Prawie działalności gospodarczej. 4
Cechą charakterystyczną działalności gospodarczej, jest zarobkowość. Aktywność człowieka, która nie służy zwiększaniu jego bogactwa, nie jest działalnością gospodarczą, nawet gdyby jej przejawem było wytwarzanie dóbr lub świadczenie usług. Działalność gospodarcza powinna być wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Ustawa „Prawo działalności gospodarczej” definiuje również podmioty jakie mogą działać w gospodarce, wprowadzając także formalną definicję małego i średniego przedsiębiorcy, która jest zgodna z rekomendacją Komisji Europejskiej z dnia 3 kwietnia 1996 roku.
Zgodnie z ustawą a w szczególności z art. 53 państwo stwarza, z poszanowaniem zasad równości i konkurencji, korzystne warunki dla funkcjonowania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorców, w szczególności poprzez: 2 3 Ibidem., art. 22 Ustawa „Prawo działalności gospodarczej” z dnia 19 listopada 1999 r. (Dz. Nr 101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193) 4 Ibidem, art.
jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 27 milionów EURO.
Nie uważa się jednak za średniego, przedsiębiorcy, w którym przedsiębiorcy inni niż mali i średni posiadają:
- Więcej niż 25% wkładów, udziałów lub akcji,
- Prawa do ponad 25% udziału w zysku,
- Więcej niż 25% głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy).
1.1. Podstawowe wskaźniki sektora MSP.
Na koniec 2000 roku w rejestrze REGON zarejestrowanych było 3163546 podmiotów gospodarczych, z czego 2822304 jednostki należą do sektora prywatnego. W porównaniu z rokiem poprzednim jest to wzrost ilości podmiotów o 5,5 %. Spośród. zarejestrowanych firm (bez Sekcji A i B) 5 aż 99% stanowiły firmy małe, 1% to firmy średnie. W 2000 roku zarejestrowano około 356 tys. nowych podmiotów, co jest o 7 tys. mniej niż w roku poprzednim. Więcej przedsiębiorstw tez wykreślono z rejestru; w 2000 roku było ich 195 tys., a w 1999 roku tylko 172 tys.
Udział sektora MSP w tworzeniu PKB wykazuje tendencje rosnące. W 2000 roku kształtował się on na poziomie 49,4%, z tego małe przedsiębiorstwa stanowią 39,6%, a średnie 9,8%. Mimo ciągłego wzrostu udziału MSP w tworzeniu PKB w porównaniu z latami poprzednimi, nie jest to już przyrost tak znaczący. Tabela 1 Udział w tworzeniu PKB w latach 1995- 2000. 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Przedsiębiorstwa ogółem 53% 66% 69,3% 71% 70,4% Przedsiębiorstwa MSP 30% 40% 45,3% 48% 48,2% 49,4% 0-5(mikro) - - 24% 24% 25% 6- 50 - - 12,2% 13% 13% 0- 50 23% 29% 36,2% 38% 38% 51-250 7% 11% 9,1% 9%
1
0,2%
Ponad 250 23% 26% 24% 23% 22,2% Źródło: Zakład Badań Statystyczno-Ekonomicznych GUS, 2002
5
Sekcja A - rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo oraz Sekcja B - rybołówstwo i rybactwo.
Warto zajrzeć na stronę prace dyplomowe z pedagogiki - serwis z materiałami z
pedagogiki całkowicie za darmo
Jednakże nawet ten relatywnie mniejszy przyrost udziału MSP oznacza, że nadal ten sektor rozwija się szybciej niż reszta gospodarki.
Według stanu na 31 grudnia 2000 roku w gospodarce ( prócz rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa ) pracowało nieco ponad 10 782 tyś. osób. W sektorze rynkowym natomiast 6 pracowało około 8 473 tys. osób. Z tego 3 983 tyś. osób w przedsiębiorstwach małych, co stanowi 47%, około 1 682 tyś pracowało w przedsiębiorstwach średnich, co odpowiednio stanowi 19, 9 %. Pozostałe osoby pracowały w przedsiębiorstwach dużych. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba pracujących w sektorze rynkowym zmniejszyła się o 346 tyś osób, z tego w dużych przedsiębiorstwach aż o ponad 219 tyś, w małych o około 120 tyś. a w średnich tylko o 7 tys.
Spośród dziesięciu sekcji gospodarki wchodzących w skład sektora rynkowego, udział pracujących w MSP w ogólnej liczbie pracujących na koniec 2000 roku zwiększył się w sześciu dziedzinach; najbardziej w pozostałej działalności usługowej ( z 80,7% do 83,4% ), a następnie w przetwórstwie przemysłowym ( z 57,4% do 59,4% ), wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energie elektryczną, gaz i wodę ( z 26,6% do 28,1% ), budownictwie ( z 81,9% do 82,7% ), górnictwie i kopalnictwie ( z 7,1% do 7,8% ) oraz bardzo nieznacznie w transporcie, gospodarce magazynowej i łączności ( z 38,5% do 38,6% ). Wzrost udziału pracujących w MSP w trzech sekcjach przemysłowych był raczej efektem racjonalizacji zatrudnienia dokonującej się w dużych firmach niż rzeczywistego rozwoju sektora małych średnich przedsiębiorstw.
Największy spadek udziału pracujących w MSP miał natomiast miejsce w sekcji pośrednictwo finansowe ( z 35,6% do 30,8% ) 7 , handel i naprawy ( z 89,8% do 89,1% ). W 1998 roku zaobserwowano po raz pierwszy niewielki spadek tego wskaźnika, który rósł nieprzerywalnie do poziomu 91,1% w latach 1996-1997. Trwający do dziś spadek jest niewątpliwie związany z ekspansją hipermarketów. Spadki udziału pracujących w MSP obserwowane były także w sekcjach: obsługa nieruchomości i firm oraz hotele i restauracje.
W 2000 roku przychody przedsiębiorstw ogółem ze sprzedaży produktów towarów i materiałów osiągnęły wielkość około 1 602 mld zł wobec 1 397 mld zł w roku poprzednim.
6
W 10 sekcjach gospodarki poza rolnictwem, leśnictwem, rybołówstwem, rybactwem, administracją publiczną, edukacją i ochroną zdrowia. 7 Spadek ten był spowodowany fuzją kilku banków średniej wielkości.
prawnych i listy B - zawierającej 20 aktów prawnych UE. Dyskusja dotyczyła tylko aktów prawnych znajdujących się na liście A. Lista A zawierała następujące akty prawne:
5 Decyzji Rady upoważniające Komisje do zaciągania pożyczek w celu promocji inwestycji. Akty te nie wymagają transpozycji do prawa polskiego
Decyzję Komisji tworzącą Komitet ds. Handlu i Dystrybucji. Akt ten nie wymaga przeniesienia do prawodawstwa polskiego. W momencie członkostwa nastąpi konieczność zaproponowania odpowiednich reprezentantów Polski do tego Komitetu
Decyzję Rady dotycząca utworzenia Doradczej Komisji Turystyki. Nie ma obowiązku wprowadzenia tego aktu do prawa polskiego. Po przystąpieniu Polski do UE Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki będzie zobowiązany do przekazywania Komisji Europejskiej corocznych raportów.
Dyrektywę Rady dotycząca statystyki w dziedzinie turystyki. Badania statystyki publicznej obejmują turystykę, zachodzi jedynie konieczność dopasowania zakresu prowadzonych badań do standardów UE i wdrożenia ich w ciągu 2 lat.
Decyzję Rady dotyczącą wieloletniego programu wspierania MSP w UE. Brak obowiązku wprowadzenia do prawa polskiego. Program polityki wobec MSP opracowywany przez Ministerstwo Gospodarki jest zgodny z celami wieloletniego programu UE. Środki z tego programu nie będą dla Polski dostępne ponieważ program kończy się w roku 2000.
Decyzję Komisji dotyczącą programu wspierania nowotworzonych transnarodowych joint-venture. Akt ten nie wymaga wprowadzenia do prawa polskiego.
Przebieg screeningu dwustronnego wykazał, że w obszarze małe i średnie przedsiębiorstwa nie występują problemy negocjacyjne., a dostosowanie w zakresie statystyki nie będzie powodowało problemów. Tym samym Polska akceptuje w pełni dorobek prawny w obszarze "Małe i średnie przedsiębiorstwa", nie zgłasza problemów negocjacyjnych i nie występuje o okresy przejściowe. W związku z brakiem w ówczesnym polskim systemie prawnym formalnej definicji "małych i średnich przedsiębiorstw" Polska zobowiązała się do wprowadzenia do 31 grudnia 2002 roku definicji podobnej do tej, która jest stosowana w prawodawstwie UE.
Przyjęcie przez Polskę polityki wobec małych i średnich przedsiębiorstw przyczyni się do szybszego tempa rozwoju tego sektora, co wpłynie na poprawę sytuacji makroekonomicznej w naszym kraju i obniżenie bezrobocia.
Mając na uwadze zarówno wagę MSP w swym potencjale gospodarczym, jak i znaczne prerogatywy krajów członkowskich UE do formułowania i prowadzenia własnej polityki wobec ich sektorów MSP, strona polska rezerwuje sobie prawo do stosowania specyficznych rozwiązań
systemowych i instytucjonalnych, analogicznie do rozwiązań stosowanych w tym zakresie w krajach członkowskich Unii. 9
Doroczne Okresowe Raporty Komisji Europejskiej o przygotowaniu do członkostwa potwierdzały, że Polska czyni postępy na drodze dostosowywania prawa do wymogów acquis w zakresie MSP. Rząd kontynuował proces wdrażania działań wobec małych i średnich przedsiębiorstw do 2002 r., przeznaczając na ten cel 80 mln euro. Jedna trzecia tych środków pochodziła z pomocy zagranicznej.
Warto zajrzeć na stronę prace dyplomowe z pedagogiki - serwis z materiałami z
pedagogiki całkowicie za darmo
1.2. Konkurencyjność sektora.
Zdolność do sprostania konkurencji w Unii Europejskiej zależy od istnienia gospodarki rynkowej i stabilnych ram makroekonomicznych, pozwalając podmiotom gospodarczym na podejmowanie decyzji w klimacie przewidywalności. Wymaga to również odpowiednich zasobów ludzkich i kapitałowych, włącznie z infrastrukturą. Konieczna jest restrukturyzacja przedsiębiorstw państwowych, a wszystkie firmy muszą inwestować, by poprawić swą wydajność. Co więcej, im większy jest dostęp przedsiębiorstw do zewnętrznych źródeł finansowania i im większe odnoszone sukcesy w restrukturyzacji i innowacji, tym większe będą ich zdolności adaptacyjne. Ogólnie rzecz biorąc, gospodarka będzie miała tym większą zdolność wypełniania przyjętych zobowiązań członkowskich, im większy stopień integracji gospodarczej z Unią osiągnie jeszcze przed przystąpieniem do niej. Zarówno ilość jak i rodzaj towarów będących przedmiotem handlu z Unią Europejską, stanowi dowód takiej integracji.
W 2000 r. wystąpiło w sektorze MSP wiele niekorzystnych zjawisk. I tak, po raz pierwszy od 1994 r. zmniejszyła się liczba małych przedsiębiorstw, a liczba średnich spadła po raz pierwszy od momentu rozpoczęcia transformacji ustrojowej. Zmniejszyła się liczba pracujących w małych i średnich przedsiębiorstwach, aczkolwiek wolniej niż w przedsiębiorstwach dużych. Zatrudniani legalnie pracownicy małych firm, zwłaszcza na częściach etatów lub sezonowo, byli coraz częściej zastępowani osobami zatrudnionymi nielegalnie. Zmniejszyła się rentowność obrotu brutto małych przedsiębiorstw o liczbie pracujących 109 osób. Zmniejszyły się wreszcie, po odliczeniu nakładów na budownictwo mieszkaniowe, nakłady inwestycyjne przedsiębiorstw średniej wielkości. Wszystkie te niekorzystne zjawiska nie wystąpiły bynajmniej w roku kryzysowym. 9 Przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 27 sierpnia 1998 r.
najbardziej w porównaniu z innymi sekcjami, widać, że liczba pracujących malała tam o wiele wolniej niż liczba przedsiębiorstw. Tak więc po raz pierwszy od roku 1994 (czyli od roku, od którego począwszy dysponujemy bardziej precyzyjnymi danymi na temat MSP), przeciętna liczba pracujących w przeliczeniu na małą firmę wzrosła. Może to wskazywać, że ofiarą kryzysu padły przemysłowe firmy o stosunkowo niewielkiej liczbie legalnie zatrudnionych pracowników i eko- nomicznie najsłabsze. Może być to zarazem zapowiedzią rozpoczęcia procesu koncentracji w sektorze małych firm przemysłowych, który z czasem doprowadzi do zwiększenia ich innowacyjności i konkurencyjności. Dobrym tego prognostykiem było zwiększenie się w 2000 r. dochodów i wartości dodanej brutto przypadających na małe przedsiębiorstwo przemysłowe, mimo występujących oznak kryzysu. Podobne zjawiska jak w przetwórstwie przemysłowym obserwowane były także w małych firmach należących do innych sekcji, a m. sekcji handel i naprawy oraz hotele i restauracje. W rezultacie nakłady inwestycyjne małych przedsiębiorstw (bez obsługi nieruchomości i firm) wzrosły w 2000 r. bardzo poważnie bo prawie o 10% (ceny stałe), podczas gdy nakłady średnich i dużych przedsiębiorstw zmalały.
Podstawową jednak przyczyną oznak kryzysu widocznych w sektorze MSP w 2000 r. było istotne zmniejszenie się popytu na wytwarzane tam dobra i świadczone usługi. W najbliższej przyszłości nie ma jednak chyba szans na zwiększenie popytu do poziomu chociażby z roku 1997. Popyt może wzrosnąć bardziej zasadniczo po 2004 r. w wyniku przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i realizacji inwestycji będących efektem wykorzystania tzw. funduszy strukturalnych. Jednakże po przystąpieniu Polski do UE wzrośnie potencjalnie nie tylko wielkość zamówień realizowanych przez MSP, ale przede wszystkim konkurencja między przedsiębiorstwami. Z tego punktu widzenia, trudności, na jakie napotkał sektor MSP począwszy od 1999 r., mogą mieć po części także pozytywne skutki, ponieważ przedsiębiorcy nauczą się działać w bardziej konkurencyjnym otoczeniu.
Nadziei na poprawę koniunktury w sektorze MSP, a zwłaszcza w grupie małych firm, nie należy wiązać zbyt silnie z potencjalną obniżką stóp procentowych. Badania przeprowadzone niezależnie przez różnych analityków wskazują bowiem, że w grupie małych przedsiębiorstw podstawowa część nakładów inwestycyjnych (nawet około 70%), a w średnich połowa, finansowana jest nadal ze środków własnych. Podstawową przyczyną tego nie jest chyba jednak wcale ograniczony dostęp do kredytów stwarzany drobnym przedsiębiorcom przez banki, chociaż jest on rzeczywiście trudniejszy niż w przypadku większych firm, lecz stosunkowo niska skłonność drobnych przedsiębiorców do ryzyka. Właściciele małych przedsiębiorstw gromadzą więc najczęściej odpowiednie środki, a dopiero później inwestują, co oczywiście powoduje, że jednorazowe wydatki na inwestycje ponoszone przez nich są relatywnie niewielkie. W tej sytuacji,
obniżenie stóp procentowych może paradoksalnie przyczynić się, przynajmniej w początkowym okresie do zmniejszenia, a nie do zwiększenia nakładów inwestycyjnych małych przedsiębiorstw, ponieważ oszczędności na kontach bankowych, gromadzone z myślą o przyszłych inwestycjach, będą przynosić przedsiębiorcom mniejsze dodatkowe dochody. Obniżka stóp procentowych może natomiast polepszyć nieco sytuację średnich firm prowadzonych przez polskich przedsiębiorców, natomiast nie będzie miała najprawdopodobniej większego wpływ na poczynania średnich i dużych firm o kapitale zagranicznym, których strategie rozwoju uwzględ- niają głównie tendencje obserwowane na rynkach światowych. 10
Jeżeli więc najprawdopodobniej w najbliższych latach nie zwiększy się zbyt radykalnie popyt na dobra i usługi wytwarzane i świadczone przez MSP, ani też nie zmieni się skłonność przedsiębiorców do ryzyka to należy oczekiwać, że rozwój sektora MSP przebiegać będzie w stosunkowo wolnym tempie. Liczba przedsiębiorstw ustabilizuje się na obecnym poziomie, a wzrost przychodów i wartości dodanej dokonywać się będzie raczej poprzez wzrost wydajności niż zwiększenie się liczby pracujących zatrudnianych legalnie. W przypadku firm przemysłowych obserwować będziemy przypuszczalnie stopniową poprawę jakości wytwarzanych wyrobów i wzrost eksportu, a w sekcjach usługowych poprawę jakości świadczonych usług. Problem stanowić będą natomiast firmy budowlane, których zdolności produkcyjne przekraczają dziś znacznie oraz małe firmy z sekcji handel i naprawy wobec niezwykle silnej konkurencji ze strony super- i hipermarketów. Małe firmy handlowe będą się więc najprawdopodobniej coraz mocniej specjalizować w zakresie sprzedaży poszczególnych asortymentów towarów oraz świadczyć dodatkowe usługi, jak np. dostawa towarów do domu klienta.
Umiarkowane tempo rozwoju sektora MSP, dokonujące się głównie poprzez wzrost wydajności pracy, nie jest jednak satysfakcjonujące w obecnych warunkach chociażby ze względu na rosnącą liczbę bezrobotnych, szczególnie w północno- wschodnich rejonach naszego kraju. Pewna szansa przyspieszenia rozwoju sektora MSP istnieje po wprowadzeniu określonych rozwiązań, wypróbowanych z powodzeniem w innych krajach, a szeroko dyskutowanych w Polsce i to od kilku lat. Chodzi tu o podjęcie działań na rzecz usunięcia barier biurokratycznych związanych z tworzeniem nowych przedsiębiorstw i funkcjonowaniem istniejących, zmniejszenia kosztów pracy i obciążeń podatkowych przedsiębiorstw oraz zwiększenia przedsiębiorcom możliwości uzyskania środków na rozwój firm. Usunięcie biurokratycznych barier obejmować powinno m. zmianę trybu rejestracji nowych firm oraz sposobu ich rozliczeń z urzędami skarbowymi, zmniejszenie kosztów pracy to m. wprowadzenie daleko idących zmian do
10 Więcej w „Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w latach 2000-2001”, PARP, Warszawa 2002
doświadczają strat z powodu zmian kursu walutowego, nie mając funduszy na zabezpieczenie się przed takim ryzykiem. Według szacunków Komisji Europejskiej oszczędności, jakie przyniosą niższe koszty transakcji i asekuracji wyniosą około 40 mld dolarów rocznie. Euro stworzy nowe możliwości eksportu do Europy dzięki prowadzeniu rozliczeń w jednej walucie. Dodatkowo przedsiębiorstwom będzie łatwiej nawiązać kontakty handlowe z krajami do tej pory postrzeganymi jako bardziej ryzykowne.
Te korzyści znaczą jednak mniej niż ożywienie wspólnego rynku europejskiego i wzrost handlu. Dzięki wprowadzeniu euro jego strefa stanie się całością, Europejski Bank Centralny prowadził będzie politykę monetarną Euro-strefy. Dzięki zwiększonej przejrzystości cen, firmy z polski ale także i z UE będą mogły porównywać ceny dóbr i usług i wybierać najlepsze oferty. Dzięki wykorzystaniu różnic cenowych, możliwa stanie się również modyfikacja kanałów dystrybucji, także rozszerzenie ich o sprzedaż wysyłkową i handel elektroniczny. W tym względzie korzyści z wprowadzenia euro odczują również firmy, które nie są związane z handlem międzynarodowym.
Dzięki wzrostowi gospodarczemu całego obszaru UGW, niskiej inflacji i dyscyplinie budżetowej nastąpi wzrost konkurencyjności wszystkich państw członkowskich. Procesom tym będą sprzyjać: przejrzystość cen, obniżenie marż handlowych, poszukiwania nowych rozwiązań technologicznych, tańszej siły roboczej i nowych rynków zbytu. Od 1 stycznia 1999 małym i średnim firmom z krajów słabiej rozwiniętych UGW jak np. Portugalia jest łatwiej zaistnieć na rynku. Ich produkty, od tej pory mniej konkurencyjne od tych oferowanych przez np. polskie przedsiębiorstwa, stały się bardziej dostępne i widoczne.
Euro stało się główną jednostką fakturowania i płatności w Europie. Przedsiębiorstwa, które zdecydowały się na rozliczanie w euro cieszą się większą popularnością jako partnerzy handlowi niż ci, którzy pozostaną przy walutach narodowych.
Utworzenie wielkiego, jednolitego rynku kapitałowego odbija się pozytywnym efektem dla polskich przedsiębiorstw. Na bardziej zintegrowanych rynkach finansowych wzrośnie konkurencja między bankami. Firmom zostały zaoferowane bardziej zróżnicowane i atrakcyjne pod względem cenowym formy finansowania. Inwestorzy mogą wybierać z szerszego wachlarza instrumentów finansowych.
Od 1.01 wszystkie firmy z Euro-strefy będą zawierały kontrakty handlowe w euro. Aby uniknąć problemu zamiany walut po tej dacie, a także, aby nie utracić partnera, wiele firm, również z Polski, zdecydowało się na euro jako walutę kontraktu. Od 1.01 r. do 31. r. i możliwe, że przez jakiś czas później, dla dobra klienta firmy z UGW będą przedstawiać cenę tego samego dobra w obu walutach: narodowej i euro. W wielu przypadkach wystarczające jednak
będzie przedstawienie w dwóch walutach sumy zamówienia, a ceny poszczególnych składników w jednej walucie. Podwójne ceny będą spełniać dwie funkcje:
- Edukacyjną: pomogą konsumentom zaznajomić się z euro,
- Ochrony konsumenta: trudniej będzie ukryć podwyżki cen. Przedsiębiorstwa muszą przyjrzeć się swoim systemom prowadzenia księgowości, płatności elektronicznej, fakturowania i płatności, naliczania płac w celu zapewnienia ich kompatybilności z regułami odnoszącymi się do prowadzenia rozliczeń w euro. Uaktualnieniu prawdopodobnie ulegną systemy sporządzania faktur i dokonywania płatności. Istotne jest przeszkolenie personelu w zakresie euro, szczególnie grup mających bezpośredni kontakt z konsumentem po to, aby każdy pracownik potrafił.
Jeżeli dana firma zamierza prowadzić rozliczenia w euro, powinna powiadomić o tym swoich partnerów: dostawców i dystrybutorów. Efekty wprowadzenia euro najbardziej odczują przedsiębiorstwa zajmujące się handlem i dystrybucją, jak również świadczące usługi transportowe i spedycyjne. Mogą się również pojawić trudności w przeliczaniu transakcji na euro i zaokrąglaniu otrzymanych sum. Ponadto, nawet te MSP, które nie mają na co dzień kontaktów międzynarodowych, mogą stanąć w sytuacji sporządzenia faktury w euro, co pociąga za sobą dodatkowe koszty (np. przeszkolenia personelu, druku). Również jeśli chodzi o otrzymywane faktury w euro, to nie powinny one sprawić problemu firmom, które już zawierają transakcje za granicą. Z drugiej strony w gorszym położeniu znajdą się wówczas firmy używające jedynie własnej narodowej waluty, nie znające przeliczników, które zmuszone będą do rozliczenia takiej faktury ręcznie.
Jednakże należy pamiętać, że koszty te są w istocie inwestycją, sprzyjającą rozwojowi firmy, zwiększeniu jej efektywności; szczególnie w sferze modernizacji oprogramowania, jak również zweryfikowania i opracowania nowych programów.
Rozdział 2
MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA W UNII
E U R O P E J S K I E J.
Gospodarka Unii przeżywa okres recesji i niepewności, co jest spowodowane zarówno spowolnieniem tempa rozwoju gospodarczego w skali globalnej, jak i spadkiem popytu.
potencjale gospodarczym, jak i znaczne prerogatywy krajów członkowskich UE do formułowania i prowadzenia własnej polityki wobec ich sektorów MSP, strona polska rezerwuje sobie prawo do stosowania specyficznych rozwiązań systemowych i instytucjonalnych, analogicznie do rozwiązań stosowanych w tym zakresie w krajach członkowskich Unii.
Wobec różnorodności kryteriów używanych do definiowania MSP oraz mnogości definicji stosowanych na szczeblu wspólnotowym, a także definicji przyjmowanych przez Europejski Bank Inwestycyjny (EIB), Europejski Fundusz Inwestycyjny (EIF) i poszczególne Państwa członkowskie, 3 kwietnia 1996 r. Komisja Europejska wydała zalecenie w sprawie definicji małych i średnich przedsiębiorstw (96/280/EC) 13.
Zgodnie z artykułem pierwszym (§ 1) załącznika do owej rekomendacji za małe lub średnie przedsiębiorstwo uważa się takie, które jednocześnie spełnia trzy warunki:
zatrudnia mniej niż 250 pracowników,
ma roczne obroty nie przekraczające 40 mln ECU lub ogólny bilans roczny nie przekraczający 27 mln ECU,
spełnia kryterium niezależności Paragraf drugi tego samego artykułu stanowi, że w przypadku konieczności rozróżnienia między małym i średnim przedsiębiorstwem za małe przedsiębiorstwo uważa się takie, które jednocześnie spełnia trzy warunki:
zatrudnia mniej niż 50 pracowników,
ma roczne obroty nie przekraczające 7 mln ECU lub ogólny bilans roczny nie przekraczający 5 mln ECU,
spełnia kryterium niezależności. Zgodnie z paragrafem trzecim tego samego artykułu o niezależności małego i/lub średniego przedsiębiorstwa można mówić, jeśli przedsiębiorstwo inne niż małe (odpowiednio małe bądź średnie) nie jest właścicielem 25 lub więcej procent kapitału przedsiębiorstwa albo nie posiada w nim 25 lub więcej procent, jeśli chodzi o prawo głosu. Granica powyższa może być przekroczona w dwóch sytuacjach:
gdy posiadaczem przedsiębiorstwa jest publiczna spółka inwestycyjna (public investment corporation), spółka kapitału podwyższonego ryzyka (venture capital company) bądź inwestor
13
Commission Recommendation of 3 April 1996 concerning the definition of small and medium-sized enterprises (96/280/EC), Official Journal L 107, 30.04, s. 4.
instytucjonalny (institutional investor) pod warunkiem, że nie wykonują one władzy ani indywidualnie, ani wspólnie lub
- gdy własność kapitału przedsiębiorstwa jest w takim stopniu rozproszona, że może ono zasadnie deklarować, iż żadne pojedyncze ani grupa przedsiębiorstw nie będących małymi bądź średnimi przedsiębiorstwami nie posiada 25% lub więcej jego kapitału.
Wyróżnia się także pojęcie mikroprzedsiębiorstwa, gdy zatrudnia ono poniżej 10 pracowników, ale nie zalicza się do grupy przedsiębiorstw rzemieślniczych, które w dalszym ciągu definiowane są na szczeblu narodowym, ze względu na ich specyfikę.
Artykuł drugi załącznika stanowi, że co cztery lata lub w miarę pojawiających się potrzeb Komisja Europejska ma zmieniać pułapy dotyczące obrotu oraz bilansu rocznego, uwzględniając aktualne warunki gospodarcze Wspólnoty. Zgodnie z artykułem czwartym rekomendacji dotyczy ona definicji MSP w polityce wspólnotowej stosowanej wewnątrz Wspólnoty oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego i jest adresowana do Państw Członkowskich, Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego. Trzeba jednak zaznaczyć, że rekomendacja nie ma mocy wiążącej dla swych adresatów.
Sektor MSP odgrywa kluczową rolę w rozwoju gospodarczym Unii Europejskiej. Do silnych stron małych i średnich przedsiębiorstw należą: czytelna i prosta struktura organizacyjna, szybkość procesu decyzyjnego, umiejętność dostosowania do istniejącego popytu i kreatywność. Od nich, w dużym stopniu, zależy harmonijny rozwój lokalny i regionalny. Mają one zatem stotny wpływ na wzrost spójności ekonomicznej i socjalnej Unii. Ze względu na elastyczność MSP uważane są za główną siłę promującą konkurencyjność przemysłu wspólnotowego oraz jego zdolność do penetrowania rynków krajów trzecich.
Obecnie w krajach UE istnieje nie mniej niż 20 milionów małych przedsiębiorstw, które zapewniają zatrudnienie 65 milionom ludzi. Stanowią one 99% wszystkich firm i tworzą 53% miejsc pracy 14. Udział małych i średnich przedsiębiorstw w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych w krajach UE od początku lat dziewięćdziesiątych utrzymuje się na niezmienionym poziomie: 99,8% dla UE jako całości i od 99,4% do 99,9% w poszczególnych państwach członkowskich. Dane „The European Observatory for SMEs” 15 z 1997 r. wskazują, że w 1996 r. udział MSP w ogólnej liczbie zatrudnionych w sektorze prywatnym wynosił w UE 66%. W krajach UE firma prywatna zatrudniała wtedy przeciętnie sześć osób. Z 14 Report from the Commission to the Council and the European Parliament on the Implementation of the European Charter for Small Enterprises, COM(2002) 68 final, Brux 15 ela, 06.02. The European Observatory for SMEs, Fifth Annual Report, European Network for SME Research, EIM Small Business Research and Consultancy, Październik 1997.
zwróciły uwagę na efektywność funkcjonowania rynku produktów i siły roboczej, na innowacje technologiczne, na małe i średnie przedsiębiorstwa, jak również na programy szkolenia i przekwalifikowania siły roboczej 20.
Konieczność prowadzenia polityki nakierowanej na rozwój MSP została uświadomiona wraz z wejściem w życie programu budowy jednolitego rynku wewnętrznego. Urzeczywistnienie tego programu stanowiło bowiem zarówno szansę, jak i zagrożenie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Szansa wiązała się z likwidacją barier z zakresu ustanowienia czterech podstawowych swobód i możliwością działania na dużym rynku. Zagrożenie zaś wynikało ze zwiększonej presji konkurencyjnej, do sprostania której małe i średnie przedsiębiorstwa były mniej zdolne niż duże firmy.
W następstwie Europejskiego Roku Małej i Średniej Przedsiębiorczości oraz Rzemiosła w roku 1983, Rada Europejska w czerwcu 1986 roku powołała niezależny zespół zadaniowy ds. MSP w państwach członkowskich. Zespół zajmował się opracowaniem programu koordynującego wszelkie działania Komisji dotyczące MSP (prawo wspólnotowe, finanse, analizy, transfer know-how), harmonizacji polityk narodowych i polityki Wspólnot, opracowaniem systemu współpracy z organizacjami reprezentującymi MSP, pomocą w tworzeniu struktur i programów rozwiązujących realne problemy firm sektora MSP 21. W listopadzie 1986 r. przyjęto „Program działania na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw” 22 , co uznaje się za początek polityki wobec MSP.
W roku 1987 utworzono sieć Centrów Euro-Info. Sieć ta ma ułatwić MSP dostęp do informacji o funkcjonowaniu mechanizmów Unii Europejskiej. Zakres informacji sięga od spraw dotyczących rynków zbytu po zagadnienia prawne. 23 30 czerwca 1988 r. Rada Europejska podjęła uchwałę w sprawie rozwoju infrastruktury przedsiębiorczości i działań mających na celu promowanie rozwoju przedsiębiorczości, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw w krajach Wspólnoty. Adresowana jest ona do państw członkowskich oraz do Komisji. Jej celem jest wyrażenie aprobaty dla kierunku podejmowanych już starań w dziedzinie promocji rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw oraz podanie pewnych wskazówek dalszej polityki na rzecz
20
Resolution of the European Council on Growth and Employment Pact, Amsterdam, 16 Czerwiec 1997, Official Journal C 236, 02/08/1997 s. 3. 21 M. Maj, Polityka Unii Europejskiej wobec sektora małych i średnich przedsiębiorstw, .Puls studenta. 2000, nr 22. 22 Z. Wysokińska, J. Witkowska: Integracja europejska. Rozwój rynków, Warszawa. Łódź 2000, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 251. 23 K. Czarkowska: Polityka Unii Europejskiej wobec małych i średnich przedsiębiorstw, [w:] Polski przedsiębiorca w Unii Europejskiej, Warszawa 2000, Agencja UNIA-PRESS, Wydawnictwo .Hubertus., s. 213.
MSP. Zgodnie z Uchwałą dalsza polityka na rzecz MSP powinna opierać się na następujących zasadach:
promocja MSP musi polegać na wzmacnianiu ich pozycji (siły) rynkowej,
trzeba dążyć do minimalizowania kosztów związanych z dostosowaniem MSP do wymogów prawnych Wspólnoty i znoszenia zbędnych regulacji,
należy dokonać przeglądu istniejącego ustawodawstwa pod kątem możliwości jego upraszczania,
powinno się unikać dublowania działań podejmowanych przez kraje członkowskie z działaniami na szczeblu Wspólnoty,
trzeba ułatwić dostęp MSP do Funduszy Strukturalnych i innych programów finansowania,
należy rozwijać ponadgraniczną współpracę, wymianę informacji i doświadczeń dotyczących MSP.
Rada, podkreślając szczególnie rolę przepływu informacji, zachęca Komisję do powołania komitetu złożonego z przedstawicieli państw członkowskich, którego celem byłaby ocena funkcjonowania programu Ośrodków Euro Info 24.
Kolejne działania na rzecz sektora MSP miały miejsce w 1989 r. Wspólnota, chcąc przygotować przedsiębiorstwa do nowych jakościowo warunków działania, związanych z funkcjonowaniem rynku wewnętrznego, podjęła decyzję o utworzeniu XXIII Dyrekcji Generalnej, zajmującej się wyłącznie działalnością na rzecz MSP 25. 28 lipca 1989 r. Rada Europejska podjęła decyzję w sprawie .poprawy środowiska biznesu oraz promocji rozwoju przedsiębiorstw, a w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw w krajach Wspólnoty. Stanowi ona, że na szczeblu wspólnotowym mają być podjęte następujące działania:
usunięcie niepotrzebnych ograniczeń administracyjnych, finansowych i prawnych, które hamują rozwój oraz powstawanie przedsiębiorstw, w szczególności MSP,
wspieranie i informowanie przedsiębiorstw, w szczególności MSP, na temat istniejących regulacji prawnych oraz polityki wspólnotowej i państw członkowskich w zakresie, w jakim mogą one dotyczyć tych przedsiębiorstw,
zachęcanie do współpracy i partnerstwa między przedsiębiorstwami, w szczególności MSP, pochodzącymi z różnych regionów Wspólnoty. 24 Analiza prawnoporównawcza przepisów Unii Europejskiej dotyczących małych i średnich przedsiębiorstw z przepisami obowiązującymi w Polsce, Warszawa 2001, Ministerstwo Gospodarki - Departament Rzemios 25 ła, Małych i Średnich Przedsiębiorstw, s. 17. K. Czarkowska: Polityka Unii Europejskiej ...
Praca Magisterska Msp - Małe i średnie przedsiębiorstwa są niezbędne dla prawidłowego rozwoju gospodarki.
Kurs: Zarządzanie (2300-SP-PZO-M1-ZPT)
Uniwersytet: Uniwersytet Warszawski
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny
Dlaczego treść niniejszej strony jest nieostra?
To jest podgląd
Uzyskaj dostęp do wszystkich dokumentów
Zdobądź nieograniczoną ilość pobrań
Popraw swoje oceny