- Information
- AI Chat
ĐỀ TÀI NghiêN CỨU KHOA HỌC
Giáo dục tiểu học (okila123)
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2
Preview text
“ Biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
lớp 4 trường Tiểu học Tự Cường”
MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
“Mục tiêu của giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc" (Luật Giáo dục - 2005).[1] Bậc học tiểu học là bậc học nền tảng tạo cơ sở cho HS phát triển học tiếp các bậc học tiếp theo, vì vậy bên cạnh việc trang bị cho học sinh những vốn kiến thức kĩ năng cơ bản trong học tập, lao động còn cần phải chú ý đến việc rèn kĩ năng sống cho học sinh, dạy học sinh cách “làm người", để học sinh có thêm vốn kinh nghiệm thích ứng với môi trường mới, yêu cầu mới. Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là rất cần thiết phù hợp với mục tiêu giáo dục, nhằm góp phần đào tạo “con người mới" với đầy đủ các mặt “đức, trí, thể, mĩ ” để học sinh được phát triển toàn diện đáp ứng những yêu cầu mới của xã hội. Rèn kĩ năng sống cho học sinh giúp cho học sinh thích ứng được với môi trưởng xã hội, tự giải quyết được một số vấn đề thiết thực trong cuộc sống như vắn đề sức khoẻ, môi trường, tệ nạn xã hội.... để các em có thể
tự tin, chủ động không bị quá phụ thuộc vào người lớn mà vẫn có thể tự bảo vệ mình, tự đem lại lợi ích chính đáng, điều kiện thuận lợi cho bản thân mình rèn luyện, học tập phấn đấu vườn lên. Qua việc rèn kĩ năng sống sẽ trang bị tri thức, hành vi cho trẻ. Đồng thời nó định hướng cho học sinh tiểu học rèn luyện hành vi và thói quen ứng xử tốt. Trong sự phát triển nhân cách của học sinh, việc nền luyện kĩ năng sống là đảm bảo cho học sinh có được bản lĩnh rõ ràng về nhân cách toàn diện. Nếu không rèn kĩ năng sống thì không những sự ứng xử trong các tỉnh huống sẽ phức tạp, gặp khó khăn, thậm chí mắc phải sai lầm, mà việc hình thành nhân cách toàn diện của trẻ bị hạn chế, phiễn diện, việc xây dựng những thói quen hành vi dễ rơi vào chủ nghĩa hình thức máy móc, lí trí và tình cảm không thống nhất với nhau đó là lời nói không đi đối với việc làm thì dẫn đến hiện tượng lệch lạc. Thực trạng hiện nay, việc rèn kĩ năng sống của các em ở trưởng tiểu học còn nhiều hạn chế. Nguyên do chính là trong tư tưởng giáo viên, phụ huynh chỉ chú trọng đến việc dạy kiến thức, việc rèn kĩ năng sống cho học sinh còn chiếu lệ, giáo viên chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp minh đang dạy chỉ luôn chú trọng đến việc đọc tốt, làm tính tốt... Về phía học sinh, các em hay “nói trước quên sau” và chưa có khả năng vận dụng những điều đã học áp dụng vào thực tế. Với học sinh tiểu học, tâm lý độ tuổi cho thấy các em rất hiểu động các em có nhu cầu hỏi đáp, không muốn bị áp đặt. Mặt khác, các em
huống của cuộc sống.[3] Nói một cách chung nhất, kỹ năng sống không chỉ là nhận thức, mà là cách vận dụng kiến thức đã tích lũy được vào việc xử lý các tình huống thực tiễn với hiệu quả cao nhất, qua đó mà cuộc sống của con người trở nên ý nghĩa, vui vẻ hơn. 2 Những đặc trưng cơ bản của kỹ năng sống -Là khả năng con người biết sống sao cho hữu ích và có cách sống phù hợp với môi trường xã hội. -Khả năng để con người dám đương đầu với các vấn đề, tình huống khó khăn trong cuộc sống và biết cách để vượt qua. -Các kỹ năng tâm lý để con người biết quản lý bản thân mình và tương tác tích cực với mọi người, xã hội. 2 Kỹ năng sống cho trẻ tiểu học
- Nhóm kỹ năng giao tiếp, hòa nhập cuộc sống: Các bé có thể tự giới thiệu về bản thân, gia đình, trường lớp, thầy cô giáo, biết lễ phép, chào hỏi, xin lỗi, cảm ơn khi giao tiếp trong đời sống xã hội. Đồng thời biết phân biệt đúng sai, phải trái và bảo vệ mình khỏi những rủi ro, nguy hiểm.
- Nhóm kỹ năng học tập, vui chơi giải trí, lao động: Tập hợp các kỹ năng nghe, nói, viết, kỹ năng quan sát, lập luận và đưa ra ý kiến trong nhóm. Kỹ năng phục vụ bản thân, giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường. Kỹ năng kiềm chế những nhược điểm, kiểm soát cảm xúc...
3. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Giúp học sinh ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã hội, các em hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi, thói quen ứng xử văn hóa, hiểu biết và chấp hành pháp luật .. Tìm ra một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn học và hoạt động ngoài giờ lên lớp. Giúp học sinh có đủ khả năng tự thích ứng với môi trường xung quanh, tự chủ,độc lập, tự tin khi giải quyết công việc, đem lại cho các em vốn tự tin ban đầu để trang bị cho các em những kĩ năng cần thiết làm hành trung bước vào đời. 4. KHÁCH THỂ , ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 4 Khách thể và đối tượng nghiên cứu Khách thể: học sinh lớp 4 trường Tiểu học Tự Cường Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp giáo dục kĩ năng sống 4 Phạm vi nghiên cứu Giới hạn về nội dung : Tập trung nghiên cứu một số phương pháp dạy học kĩ năng sống cho học sinh lớp 4. Giới hạn điều tra: điều tra được tiến hành trên giáo viên và học sinh lớp 4 ở thành phố Hải Phòng. Trường Tiểu học Tự Cường- Tiên Lãng- Hải Phòng. 5. GIẢ THIẾT KHOA HỌC
7.2 Phương pháp quan sát Quan sát học sinh. Thông qua các giờ học môn (Hành động, lời - nới, nét mặt, cử chỉ ...)
- Quan sát giáo viên: Dự giờ và quan sát giảng dạy của giáo viên. 7.2 Phương pháp phỏng vấn : Trực tiếp trò chuyện với giáo viên chủ nhiệm và học sinh để tìm hiểu thực trạng dạy học kĩ năng sống ở lớp
- 7.2 Phương pháp điều tra viết : Sử dụng bảng hỏi lấy ý kiến của giáo viên và học sinh để thu thập thông tin cần nghiên cứu. 7.2 Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia : Gặp trực tiếp các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, các giáo viên có kinh nghiệm, các nhà quan ly xin ý kiến, trao đổi về những vấn đề có liên quan đến đề tài như thực trạng họ thống tiêu chí, hệ thống phương pháp giảng dạy món khóa học cho học sinh tiểu học. 7.2 Phương pháp thực nghiệm sư phạm. Để kiểm nghiệm tính khả quan , ứng dụng của một số dạy học kĩ năng sống trong học sinh lớp 4 trường Tiểu học Tự Cường. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VẤN ĐỀ **NGHIÊN CỨU
- CƠ SỞ LÝ LUẬN**
Thực hiện quyết định của Bộ GD&ĐT, các Sở GD&ĐT
trong cả nước đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục, các trường
học tăng cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, tăng
cường nguồn lực trong và ngoài nhà trưởng cho giáo dục
đạo đức, hình thành các chuẩn đạo đức, chủ ý giáo dục giá
trị gia đình, văn hóa gia đình bên cạnh giáo dục lòng yêu
nước và truyền thống văn hóa dân tộc. Tập trung rèn
luyện cho học sinh ý thức kỷ luật, tác phong nhanh nhẹn,
gọn gàng, ngăn nắp, tăng cường giáo dục kỹ năng tự phục
vụ, thói quen vệ sinh tốt, kỹ năng tự bảo vệ an toàn bản
thân, mạnh dạn trong giao tiếp, thân thiện với bạn bè, lễ
phép với người lớn... Nghiên cứu gần đây về sự phát triển
của não trẻ cho thấy rằng khả năng giao tiếp với mọi
người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác
của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết
giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập có những
ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập của trẻ
dưới một dụng thức mới hơn. Nó bao gồm các kỹ năng tư
duy logic, sáng tạo, suy nghĩ nhiều chiều, phân tích, tổng
hợp, so sánh, nêu khái niệm, đặt câu hỏi...
- Việc giáo dục kỹ năng sống cho HS được thể hiện qua
các cách thức :
- Tích hợp vào nội dung các bài học ở các môn học trên lớp
- Thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Ở tiểu học, đối với các lớp đầu cấp, kỹ năng cơ bản được xem trọng, còn các lớp cuối cấp năng dần cho các em về kỹ năng nâng cao. Theo đó, chúng ta thường tập trung rèn luyện cho các em hai nhóm kỹ năng là : nhóm kỹ năng giao tiếp - hòa nhập cuộc sống; nhóm kỹ năng học tập,lao động - vui chơi giải trí. Ở lứa tuổi của các em nếu chỉ duy kỹ năng sống thông qua các môn học, quả lý thuyết suông thì chưa đủ. Hãy gắn các em vào những hoạt động bổ ích, những việc làm phù hợp với những hình thức linh hoạt, sáng tạo để thu hút trẻ. Thế nên hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ là điều kiện là cơ hội tốt cho trẻ tự thể hiện bản thân, được
trải nghiệm cuộc sống bằng những việc làm của mình. Nội dung của giáo dục ngoài giờ lên lớp rất phong phú và đa dạng thể hiện qua các hoạt động xã hội, văn nghệ, thể dục thể thao, tham quan, lao động, nghiên cứu khoa học...ủ yếu thể hiện thông qua 3 hình thức cơ bản như: Tiết chào cờ đầu tuần, sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt tập thể, ngoại khóa cuối tuần. Giáo viên chủ nhiệm có vai trò, trách nhiệm quan trọng trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để rèn kỹ năng sống cho học sinh vì GVCN vừa là người xác định mục tiêu, hướng đi cho các hoạt động giáo dục để đảm bảo đúng yêu cầu cấp học, vừa là người đề ra kế hoạch tổ chức các hoạt động cho phủ hợp với điều kiện cụ thể, đáp ứng nhiệm vụ giáo dục trong tâm của tổng năm học và nhiệm vụ chính trị của nhà trường; và cũng là người tổ chức chỉ đạo thực hiện các hoạt động, chịu trách nhiệm chủ đạo trong việc đánh giá rút kinh nghiệm, điều chính các hoạt động sau này. 2Ơ SỞ THỰC TIỄN. 2 Khái quát về điều tra thực trạng. Thực hiện chỉ thị của Bộ giáo dục và đào tạo về việc phát động phong trào thi đua " Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực " trong các nhà trường phổ
số gia đình hoàn toàn phó mặc việc dạy dỗ trẻ cho nhà trường. Cũng có những gia đình có điều kiện kinh tế, quá chiều chuộng con dẫn đến trẻ thiếu sự sáng tạo, luôn ý lại, phụ thuộc vào người lớn; mỗi khi gặp các tỉnh huống trong thực tế lúng túng không biết xử lý thế nào, hạn chế trong việc tự bảo vệ bản thân mình; hoặc có trẻ được chiều chỉ làm theo ý của mình chứ không làm theo ý người khác. Bên cạnh việc học các môn văn hoá nếu trẻ được chú ý giáo dục đạo đức, được rèn kĩ năng sống biết phân biệt cái tốt, cái xấu, biết từ chối cám dỗ, biết ứng xử, biết
tự quyết định đúng trong một số tình huống thì chính trẻ sẽ là người tác động tốt đến gia đình, xã hội. Hiện nay, nhiều trẻ em rất thiếu kĩ năng làm việc nhà, kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng giao tiếp với ông bà, cha mẹ. Nhiều em không tự dọn dẹp phòng ở của chính mình, không giúp đỡ bố mẹ bất kì việc gì ngoài việc học. Phụ huynh vi bận nhiều công việc nên ít quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt động cần thiết, làm cho các em rất rụt rẻ thiếu tự tin khi giao tiếp hoặc tham gia các hoạt động bởi các em bị cuốn hút theo các trò chơi điện tử và
hệ thống ào trên hệ thống Internet. Đây là những trò chơi làm cho các em xa lánh với môi trường sống thực tế và thiếu sự tương tác giữa con người với con người, kĩ năng xã hội của học sinh ngày càng kém. Điều này dẫn đến tình trạng học sinh trở nên ích kỉ, không quan tâm đến cộng đồng. Học tập là một nhu cầu thường trực của con người trong mọi thời đại học tập không chỉ dừng lại ở các trí thức khoa học thuần túy mà còn được hiểu là mọi tri thức về thế giới trong đó có cả những mối quan hệ, cách thức ứng xử với môi trường xung quanh. Kỹ năng sống là một trong những vấn đề quan trọng đối với mỗi cá nhân trong quá trình tồn tại và phát triển. Chương trình học hiện nay đang gặp phải nhiều chỉ trích do quá nặng nề về kiến thức trong khi những tri thức vận dụng cho đời sống hàng ngày bị thiếu vắng. Hơn nữa, người học đang chịu nhiều áp lực về học tập khiến cho không còn nhiều thời gian cho các hoạt động ngoạ khóa, hoạt động xã hội. Điều này dẫn đến sự “xung đột” giữa nhận thức, thái độ và hành vi với những vấn đề xảy ra trong cuộc sốngặc dù ở một số môn học các hoạt động ngoại khóa giáo dục kỹ năng sống đã được đề cập đến tuy nhiên do nội dung ,phương
cuộc sống, thói quen và kĩ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm; rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kĩ năng phỏng, chống tai nạn giao thông, duối nước và các tai nạn thương tích khác, nên luyện kĩ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội. Trường học nơi tôi công tác là ngôi trường đã đạt chuẩn, Ban lãnh đạo nhà trường luôn theo sát, quan tâm, hỗ trợ cho giáo viên trong công tác giảng dạy cũng như giáo dục. Chính vì thể bản luôn cố gắng làm sao nên cho các em kĩ năng sống, giúp các em có một niềm tin, phát triển một cách toàn diện để trở thành con người năng động, sáng tạo phù hợp với một xã hội hiện đại đang phát triển. 3. Khó khăn a/ Đối với học sinh Trong các nhà trường ít nhiều vẫn còn có hiện tượng học sinh cãi nhau, đánh nhau, chưa lễ phép, gây mất đoàn kết trong tập thể lớp, trốn học đi chơi.ác em học sinh via từ lớp một, hai, ba lên làm quen với môi trường lớp 4, các em khá rụt rè chưa quen với cách học cũng như mạnh dạn bày tỏ ý kiến. Khi phát biểu các em nói không rõ ràng, trả lời trống không, không tròn cầu và ít nói lời cầm ơn, xin lỗi với
cô, bạn bè. Nhiều em đến trường tỏ ra nói nhiều vì ở nhà các emkhông có người trò chuyện, chia sẻ ..ậm chí còn có học sinh nói tục hoặc chửi bậy luôn khi không hài lòng chuyện gì đó.
b/ Đối với phụ huynh học sinh.
Về phía các bậc cha mẹ học sinh luôn nóng vôi trong việc duy con ; họ chỉ chú trọng đến việc con mình về nhà mà chưa đọc, viết chữ, hoặc chưa biết làm Toán thì lo lắng một cách thái quá! Ngoài ra, một trở ngại nữa là phụ huynh trong lớp có một số bố mẹ thì quá nuông chiều , chiều chuộng, cung phụng con cái khiến trẻ không có kĩ năng tự phục vụ bản thân. Ngược lại, một số phụ huynh vị bận nhiều công việc nên ít quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt động cần thiết, còn có cả những bố mẹ học sinh chia tay nhau hoặc đi làm xa để con cái ở với ông, bà nên thiểu tình thương yêu và sự chỉ bảo của cha mẹ c. Nguyên nhân Hiện tượng trẻ em ngu ngơ khi phải xử li những tình huống của cuộc sống thực, thiếu tự tin trong giao tiếp, thiếu bản lĩnh vượt qua khó khăn, thiếu sáng kiến và dễ nắn chỉ
- Công tác tuyên truyền các bậc cha mẹ thực hiện dạy các em các kĩ năng sốngcơ bản chưa nhiều. Chính việc thiếu hụt nghiêm trọng các kĩ năng sống do sự hạn chế của giáo dục gia đình và nhà trường, sự phức tạp của xã hội hiện đại là nguyên nhân trực tiếp khiến học sinh gặp khó khăn trong xử với tình huống thực của cuộc sống.
TIỂU KẾT CHƯƠNG I
Kỹ năng sống giữ vai trò rất quan trọng trong việc phát triển toàn diện cho mỗi con người nói chung và cho các em học sinh nói riêng, vì khoa học giáo dục ngày nay đã khẳng định mỗi cá nhân muốn tồn tại và phát triển trong một xã hội công nghiệp, hiện đại thì phải học, học không chỉ để có kiến thức mà còn để tự khẳng định (Learn to Be), học để cùng chung sống (Learn to Live together), học để biết (Learn to Know), học để hành ( Learn to Do). Xã hội hiện đại có sự thay đổi toàn diện về nhiều lĩnh vực như: kinh tế, văn hóa,. và lối sống với tốc độ nhanh đã làm nảy sinh những vấn đề mà trước đây con người chưa gặp, chưa trải nghiệm, chưa phải ứng phó, đương đầu. Hoặc có những vấn đề đã xuất hiện trước đây, nhưng nó chưa phức tạp, khó khăn và đầy thách thức trong xã hội hiện đại, nên con
người dễ hành động theo cảm tính và không tránh khỏi rủi ro, nguy cơ, thách thức trong cuộc sống. Khi đó, kỹ năng sống chính là hành trang giúp con người chuyển những điều đã biết đến để thay đổi hành vi, nhờ đó mà đạt được lối sống lành mạnh, đảm bảo chất lượng cuộc sống, kỹ năng sống là một phần quan trọng trong nhân cách con người trong xã hội hiện đạị. Kỹ năng sống góp phần thúc đẩy sự phát triển cá nhân và xã hội, ngăn ngừa các vấn đề xã hội, sức khỏe và bảo vệ quyền con người. Các cá nhân thiếu kỹ năng sống là một nguyên nhân làm nảy sinh nhiều vấn đề xã hội. Người có kỹ năng sống sẽ thực hiện những hành vi mang tính xã hội tích cực, góp phần xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp và do vậy giảm bớt tệ nạn xã hội làm cho xã hội lành mạnh. Kỹ năng sống là những kỹ năng mang tính cá nhân và xã hội cần thiết đối với thanh thiếu niên giúp họ có khả năng học tập tốt hơn, ứng xử một cách tự tin đồng thời là một phương sách để hoàn thiện bản thân mình trước mọi người. Đồng thời, kỹ năng sống cũng giúp biến kiến thức thành những hành động cụ thể, những thói quen lành mạnh. Những người có kỹ năng sống là những người biết làm cho mình và những người khác được hạnh phúc. Họ thường thành công hơn trong cuộc sống, luôn yêu đời và làm chủ cuộc sống của họ
ĐỀ TÀI NghiêN CỨU KHOA HỌC
Course: Giáo dục tiểu học (okila123)
University: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2
