- Informacje
- Czat SI
Notatki metodologia - psychologia pierwszy rok
Psychologia
Collegium Humanum-Szkoła Główna Menedżerska
Polecane dla Ciebie
Komentarze
Inni studenci przeglądali również:
Przejrzyj tekst
METODOLOGIA
Co to jest zmienna badawcza?
Zmienna badawcza - właściwość (cecha), która może przyjmować co najmniej 2 różne wartości w danym zbiorze elementów. Wszystkie badane zjawiska cechuje jakiś poziom zmienności. Celem badań jest właśnie wyjaśnienie tej zmienności.
Zmienna zależna (wyjaśniana) - (Y) badająca określonąwłaściwość
Zmienna niezależna (wyjaśniająca, predyktor) - (X) oddziałuje na inne zmienne
● Sprawdzamy, jak przejawia się zmienna zależna w zależności od różnych wartości zmiennej niezależnej.
KLASYFIKACJA ZMIENNYCH WEDŁUG STEVENSA
Klasyfikacja wg typu skali pomiarowej:
- Zmienna nominalna – czy Z różni się od D? ● Kategorialna ● Klasyfikuje zero-jedynkowo ● Pogrupowanie zmiennych według wartości jakie przyjmują zmienne dla obiektów ● Np. Płeć
- Zmienna porządkowa - czy Z jest większy od D? ● Porządkuje obiekty według wartości np. Od najmniejszych do największych ● Nie wolno orzekać o dystansie między wartościami zmiennej np. Jan (190cm) jest wyższy od Piotra (180cm)
ZMIENNA NOMINALNA I ZMIENNA PORZĄDKOWA SĄ ZMIENNYMI JAKOŚCIOWYMI
Zmienna przedziałowa (interwałowa) - o ile Z jest większe od D? ● Określa o ile natężenie zmiennej Z jest większe/mniejsze od natężenia zmiennej D ● Równe jednostki przedziałów np. Temperatura w stopniach celsjusza
Zmienna ilorazowa (stosunkowa) - o ile razy Z jest większe od D? ● Określa, ile razy zmienna Z jest większa/mniejsza od D ● Posiada zero bezwzględne (brak wartości ujemnych) ● Np. Czas reakcji
ZMIENNA PRZEDZIAŁOWA I ZMIENNA ILORAZOWA SĄ ZMIENNYMI ILOŚCIOWYMI
Poziomy te charakteryzują się inkluzywnością i różnym stopniem złożoności uzyskanych wyników.
Zmienne losowe:
- Ciągłe - Zmienna losowa ciągła jest to zmienna, która może przybierać dowolne wartości z pewnego przedziału liczbowego, skończonego lub nieskończonego.
- Dyskretne (skokowe) -rozkład prawdopodobieństwa zmiennej losowejdający się opisać przez podanie wszystkich przyjmowanych przez nią wartości, wraz z prawdopodobieństwem przyjęcia każdej z nich.
OPERACJONALIZACJA ZMIENNYCH
● Procedura nadawania empirycznego znaczenia/sensu terminom teoretycznym, czyli tworzenie terminów empirycznych, poszukiwanie empirycznych terminów odpowiednich dla terminów teoretycznych ● Nadanie zmiennym określonego sensu empirycznego ● Przełożenie zmiennej z języka teoretycznego na język obserwacyjny ● Wymaga zastosowania narzędzi pomiarowych pozwalających na zmierzenie zmiennych
Dlaczego stosujemy operacjonalizacje zmiennych?
- Eksplikacja problematyki badawczej to “uściślenie i udoskonalenie abstrakcyjnych pojęć”, wręcz skonstruowanie modelu heurystycznego.
- Operacjonalizacja to opracowanie “konkretnych procedur badawczych (operacji), które pozwolą na dokonanie empirycznych obserwacji” i weryfikację opracowanego modelu heurystycznego.
- Bez operacjonalizacji nie ma mowy o naukowym badaniu
- Bez operacjonalizacji wnioski i uogólnienia są nieuzasadnione i niedozwolone
- Bez operacjonalizacji część teoretyczna nie jest powiązania z procedurami badawczymi.
Operacjonalizacja a pomiar
Operacjonalizacja – przygotowanie się do przeprowadzenia pomiaru
Pomiar – procedura przyporządkowania, zgodnie z określonymi zasadami, wartości liczbowych (cyfr lub innych symboli) właściwościom empirycznym (zmiennym, cechom).
DEFINICJA WSKAŹNIKA:
● Rekonstrukcja czynnika przez badacza
A) zmienna teoretyczna jest określona na zbiorze obiektów charakteryzujących się określonymi własnościami
B) Klasy abstrakcji czynnika (zmiennej teoretycznej) wyznaczone są przez relację równościową
● Ustala relacje pomiędzy obiektami wchodzącymi do zbioru ● Określone relacje dookreślają empiryczną strukturę relacyjną obrazu zmiennej teoretycznej ● Struktura relacyjna (typ) zmiennej teoretycznej (określenie rodzaju skali zmiennej)
C) Zbiór obiektów jest podzbiorem pola relacji obiektów charakteryzujących się określonymi własnościami.
Przestrzeń zmiennych istotnych dla zmiennej zależnej - zawiera zmienne faktycznie istotne dla zmiennej zależnej.
Obraz przestrzeni zmiennych istotnych dla zmiennej zależnej - zawiera zmienne, które wydają się badaczowi istotne dla zmiennej zależnej.
1) Rekonstrukcja czynnika teoretycznego
● Możliwe stopnie nieadekwatności obrazu przestrzeni do przestrzeni właściwej: o Nietrafne rozpoznanie przez badacza typu czynnika (zmiennej teoretycznej) o Nietrafne rozpoznanie przez badacza klasy abstrakcji czynnika (zmiennej teoretycznej) o Nietrafne rozpoznanie relacji między obiektami, na których określony jest czynnik (zmienna teoretyczna). ● Ustalenie empirycznej struktury relacyjnej zmiennej teoretycznej nie jest równoznaczne z ustaleniem, że skonstruowany obraz zmiennej (wielkość) umożliwi pomiar. ● Badacz musi wykazać, że wyróżnionym przez niego klasom abstrakcji możliwe jest przyporządkowanie liczb, aby odzwierciedlały relacje faktyczne zachodzące między obiektami. ● Badacz musi wykazać, że odtworzona struktura relacji zmiennych jest jednorodna z określonym systemem relacyjnym (typem skali pomiarowej) o Zmienna określona na danej skali (np. Nominalnej, porządkowej) wskazuje możliwy sposób przeprowadzenia badania. ● Ustalenie empirycznego i liczbowego systemu relacyjnego dla nadania zmiennej teoretycznej sensu empirycznego.
2) konceptualizacja wielkości, dobieranie wskaźników, konstruowanie zmiennej
Czynności etapu drugiego – konstruowanie zmiennej:
A) konceptualizacja obrazu czynnika teoretycznego
● Wybór aparatu pojęciowego za pomocą, którego zmienna będzie opisywana ● Określenie co będzie rozumiał badacz przez daną zmienną ● Wybór określonego teoretycznego ujęcia badanego czynnika teoretycznego ● Cel – doprecyzowanie znaczenia operacjonalizowanej zmiennej
o Utworzony w efekcie łańcuch definicji tworzy kompleksową definicję
B) dobranie wskaźników danego obrazu zmiennej teoretycznej
● Obecnie nacisk na wielowymiarowe modele statystyczne ● Konstruowanie zmiennej wielowymiarowej ● Zmienne zagregowane dają bardziej stabilny pomiar obrazu zmiennej teoretycznej
C) konstrukcja indeksu – zagregowanej miry utworzonej z 2 lub więcej liczby wskaźników zmiennej teoretycznej
● Indeks - zbiór zmiennych teoretycznych tworzących zagregowaną miarę wielkości ● Ocena analizy zbioru korelacji zachodzących między indeksem i pojedynczymi zmiennymi współtworzącymi ten indeks ● Ocena trafności skonstruowanego indeksu
Przykłady zmiennej zagregowanej:
● Postawy organizacyjne o Satysfakcja z pracy o Przynależność do organizacji
3) Dobór narzędzia pomiarowego i pomiar zmiennej
● Przeprowadzenie pomiaru zmiennych – pozwala to na ustalenie do której z klas abstrakcji ustalonej na etapie rekonstrukcji należy badany obiekt ● Wymaga wcześniejszego skonstruowania narzędzia pomiarowego ● Skonstruowana zmienna może mieć wiele obrazów pomiarowych o Pomiar może zależeć np. Od rodzaju skali pomiarowej i jedynie w taki sposób mogą być interpretowane wyniki.
RZETELNOŚĆ I TRAFNOŚĆ POMIARU
● Powinna być zachowana równowaga pomiędzy rzetelnością i trafnością w każdym pomiarze ● Rzetelność - zgodność pomiaru o Pomiar za każdym razem powinien dawać względnie te same wyniki (pomiar jednego zjawiska) ● Trafność - odnosi się do zakresu adekwatnego odzwierciedlenia problemu
TRAFNOŚĆ PLANU BADAWCZEGO:
- Trafność wewnętrzna
- Trafność zewnętrzna
Trafność wewnętrzna planu badawczego:
● Niezbędna dla zinterpretowania wyników w kategoriach danej koncepcji psychologicznej (tej, z której pochodzi hipoteza badawcza) ● To odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu rzeczywiście zmienna niezależna zadziała na zmienną zależną w badaniu według danego planu badawczego
● Badacz powinien efektywnie manipulować zmienną X (powinien stworzyć warunki maksymalizujące wielkość wariancji kontrolowanej). 2. Nieprawidłowa selekcja – stronniczy dobór osób do próby badawczej ● Rozwiązanie: randomizacja (losowy rozdział osób do prób badawczych) 3. Instrumentalizacja – zmiana procedur badawczych, narzędzi i sposobu ich stosowania ● Np. Różne osoby kodują wyniki osób badanych 4. Testowanie – procedury badawcze, np. Potrzebne do przydzielenia osoby do określonej grupy mogą aktywizować poznawczo badanego i wpływać w ten sposób na występowanie zmienności w badaniu. 5. Regresja do średniej - zjawisko związane z tendencjądo podwyższania skrajnie niskich wyników i obniżania skrajnie wysokich wyników w preteście zmiennej zależnej (Y). ● Wyniki mają tendencję do uśredniania się, wyniki skrajne (wysokie/niskie) zafałszowują obraz próby ● Rozwiązanie: nie dobierać do badania osób według skrajnego natężenia zmiennej zależnej (Y) 6. Historia - upływ czasu pomiędzy etapami badania oraz wydarzenia równoległe do samego badania ● Im dłuższy czas pomiędzy pretestem i posttestem tym większe prawdopodobieństwo zadziałania innych czynników ● Np. Badania w szkołach, na początku i końcu roku szkolnego; badania na początku i końcu choroby 7. Dojrzewanie/zmiany rozwojowe osób badanych ● Szczególnie istotne w badaniach podłużnych (longitudinalnych) dzieci 8. Utrata osób badanych ● Powód: rezygnacja, śmierć, inne czynniki ● Np. Przy badaniach podłużnych - badamy jedną klasę na początku i końcu liceum, w drugim pomiarze odpadli nam uczniowie “jedynkowi” bo nie zdali – ostateczny wynik może zostać zniekształcony. ● Interakcja selekcji z historią, dojrzewaniem i instrumentalizacją. 9. Przenikanie informacji pomiędzy grupami badawczymi 10. Kompensujące wyrównywanie traktowania grup porównawczych 11. Związane z kompensacją rywalizacyjne zachowanie badanych 12. Obrażanie się osób, które zostały przypisane do grupy eksperymentalnej o gorszych warunkach.
TRAFNOŚĆ ZEWNĘTRZNA PLANY BADAWCZEGO:
● Opisuje zakres wniosków, generalizacji podjętych na podstawie wyników badania ● Dotyczy stopnia w jaki wyniki można uogólnić na całą populację ● Zależy głównie od reprezentatywności grupy badawczej i warunków badania – stopnia ich podobieństwa do populacji i warunków naturalnych ● Może zmieniać się pod wpływem długiego upływu czasu pomiędzy przeprowadzeniem badania a generalizacją wyników - w tym czasie wyniki badania mogą się zdezaktualizować.
TRAFNOŚĆ ZEWNĘTRZNA - GENERALIZACJA WNIOSKÓW
● Badanie empiryczne jest trafne zewnętrznie, gdy na poziom populacji (opisanej podzakresami wartości zmiennych niezależnych i zmiennej zależnej) można przenieść rezultat badawczy uzyskany na poziomie próby
● Generalizacja wniosków z poziomu próby na populację jest uzasadniona, gdy: o Zmienne niezależne istotne dla zmiennej zależnej będą przyjmowały dla osób z próby wartości tych samych podzakresów wartości co dla osób z populacji
TRAFNOŚĆ ZEWNĘTRZNA - CZYNNIKI ZAKŁÓCAJĄCE:
- Interakcja selekcji z postępowaniem empirycznym – nierespektowanie zasad randomizacji (losowego przydziału osób do grup).
- Interakcja warunków badania z postępowaniem empirycznym – badania prowadzone np. W uczelnianych klinikach psychiatrycznych mogą dawać odmienne wyniki od badań prowadzonych w dużych szpitalach miejskich.
- Interakcja historii z postępowaniem empirycznym - szczególne wydarzenia historyczne mające miejsce w czasie badania mogą wpływać na osoby badane i na same wyniki
- Interakcja pretestu Y z postępowaniem empirycznym - narzędzia pomiarowe, używane do przeprowadzania pretestu Y mogą wpływać na osoby badane, tak że wyniki ich badań będą inne niż w całej populacji (nie poddawanej pretestowi).
Trafność zewnętrzna - ograniczenia generalizacji wniosków:
A) Brak symetrii liczby zmiennych ważnych
● Podzakresów podzbiorów zmiennych ważnych
B) brak symetrii zawartości podzbioru zmiennych zakłócających
● Stosowanie pomiaru zmiennych przed i po wprowadzeniu manipulacji eksperymentalnej w celu ustalenia wielkości efektu eksperymentalnego ● Dobór osób do prób bez uwzględnienia zasady randomizacji o Wykorzystanie ochotników o Osoby “specjalne” - żołnierze, więźniowie, osoby chore, specyficzny teren zamieszkania o Osoby zależne od badacza – studenci badacza
C) prowadzenie badań w warunkach nieodpowiednich dla uogólnienia na populację
D) oddziaływanie na osoby badane w czasie trwania badania
E) interakcja osób badanych z badaczem
● Lęk przed oceną ● Wskazówki sugerujące treść hipotezy badawczej ● Motywacja osoby badanej ● Oczekiwania interpersonalne badacza
F) interakcja badacza z instytucjami finansującymi badanie
ZASADA RANDOMIZACJI
● Losowe przydzielanie osobom badanym poszczególnych wartości zmiennej niezależnej o Każda z osób badanych ma takie samo prawdopodobieństwo trafienia do każdej z grup wyznaczonych przez wartości zmiennej niezależnej
● Zawierają więcej bardziej jednoznacznych wskazówek co do dróg ich rozstrzygania ● Np. Czy bezrobotni mają obniżony poziom samooceny?
Pytania dopełnienia:
● Podaje ogólny schemat odpowiedzi ● Po podstawieniu odpowiednich wartości w miejsce zmiennej otrzymuje się każdorazowo nowe zdanie (prawdziwe lub fałszywe) - jest to jedna z alternatyw odpowiedzi ● Nie ujawnia alternatyw odpowiedzi ● Np. Jakie są uwarunkowania obniżonej samooceny u bezrobotnych?
PROBLEM BADAWCZY JAKO PYTANIE
Pytanie badawcze – pytanie dotyczące związku zmiennej zależnej ze zmienną niezależną; stworzone w oparciu o wcześniejsze teorie, badania, osobiste obserwacje; wymaga jasko zdefiniowanych pojęć występujących w problemie badawczym.
HIPOTEZA:
● Zdanie twierdzące ● Najbardziej prawdopodobna odpowiedź na pytanie badawcze ● Zawiera stwierdzenie o pewnej zależności - określony jest kierunek zmiany czynników uwzględnionych w hipotezie ● Zakłada istnienie pewnych prawidłowości ● Hipoteza powinna być sprawdzalna – potrafimy wskazać warunki w jakich powinna być potwierdzona lub odrzucona
FORMUŁOWANIE HIPOTEZ
2 drogi formułowania hipotez:
● Hipoteza zerowa i alternatywna – hipoteza zerowa (H0) nie potwierdza założenia z pytania badawczego; Hipoteza alternatywna (H1) potwierdza założenia z pytania badawczego.
● Tworzenie hipotez roboczych – typujemy hipotetyczne czynniki, które mogą warunkować wystąpienie zależności zakładanej w pytaniu badawczym.
Przykłady:
Pytanie : czy kultura kraju pochodzenia nie koreluje z gotowością do pomocy?
H0: Kultura kraju pochodzenia nie koreluje z gotowościądo pomocy.
Lub
H1: Kultura kraju pochodzenia koreluje z gotowościądo pomocy.
Pytanie: Jaka kultura kraju pochodzenia koreluje z gotowością do pomocy:
H1 : Kolektywistyczna kultura kraju pochodzenia koreluje pozytywnie z gotowością do pomocy.
H2: Indywidualistyczna kultura kraju pochodzenia koreluje negatywnie z gotowością do pomocy.
KRYTERIA POPRAWNOŚCI FORMUŁOWANIA HIPOTEZ – W PRAKTYCE
● Hipoteza musi być adekwatną odpowiedzią na problem ● Hipoteza musi być najprostszą odpowiedzią na problem ● Hipoteza powinna być tak sformułowana, aby łatwo ją przyjąć lub odrzucić ● Hipoteza nie powinna przyjmować postaci szerokiej generalizacji
RODZAJE POPULACJI
- Populacja skończona (rzeczywiście istniejąca, realna) ● Np. Dzieci, dorośli, pacjenci, uczniowie, studenci, mieszkańcy określonego regionu, osoby o wyróżnionych poglądach, postawach, cechach osobowości ● W badaniach psychologicznych, także socjologicznych czy pedagogicznych 2. Populacja nieskończona ● Zbiór nieskończony możliwych powtórzeń pewnego eksperymentu, w którym obserwuje się wartości pewnych zmiennych ● W tym sensie taka populacja ma status hipotetyczny ● Wyróżniana poprzez różne kryteria podziału - co najmniej 4 podstawowe podziały schematów losowania próby
Próba badawcza
● Grupa osób wytypowana do badania ● Dla reprezentatywności próba musi być pobrana z populacji w sposób losowy
Jak dobrać osoby do próby?
Sposoby doboru osób:
1. Dobór nielosowy ● Dobór na podstawie zgłoszeń ochotników ● Dobór celowy – w oparciu o kryteria badacza/eksperta o Dobór kwotowy o Dobór przypadkowy ● Technika kuli śnieżnej
DOBÓR NA PODSTAWIE ZGŁOSZEŃ
● Próba skomplementowana w wyniku ochotniczych zgłoszeń do udziału w badaniach empirycznych ● Próba tendencyjna, stronnicza o Wyniki badań mogą być specyficzne ze względu na osoby uczestniczące o Zasięg ograniczony do fragmentu populacji
Problem z ochotnikami
Czynniki warunkujące grupę ochotników wg Rosenthala i Rosnova:
● Profil osób, które ochotniczo zgłaszają się do udziału w badaniach ● Profil zakłada 17 cech zgrupowanych i najlepiej 3 nadrzędne grupy o Grupa 5 cech dominujących i najlepiej udokumentowanych o Grupa 6 cech o średnim poziomie udokumentowania o Grupa 6 cech najmniej udokumentowanych
Grupa 1:
- Wyższy poziom wykształcenia
- Wyższy status społeczny i przynależność do wyższej klasy społeczno-ekonomicznej
- Wyższy poziom inteligencji
- Wyższy poziom zmiennej aprobaty społecznej
- Większe zsocjalizowanie
Grupa 2:
- Większa tendencja do poszukiwania stymulacji np. Badania nad stresem, deprywacją sensoryczną
- Większa tendencja do zachowań niekonwencjonalnych
- Niższy poziom autorytaryzmu
- Dominacja płci - częściej ochotnikami są kobiety
- Wyznanie religijne (badani populację amerykańską!) ● Ochotnicy to częściej wyznawcy judaizmu niż protestantyzmu ● Ochotnicy to częściej wyznawcy protestantyzmu niż religii katolickiej
- Niższy poziom konformizmu – u kobiet w badaniach klinicznych jest odwrotnie
Grupa 3:
- Miejsce zamieszkania ● Ochotnicy pochodzą z mniejszych miast – badania kwestionariuszowe
- Zwiększone zainteresowanie religią - badanie kwestionariuszowe
- Większy poziom altruizmu
- Większa otwartość
- Ochotnicy są młodsi ●! nie jest tak w badaniach laboratoryjnych z udziałem kobiet
- Niższy poziom przystosowania ●! W badaniach medycznych – nad lekami, hipnozą itp.
DOBÓR NIELOSOWY TECHNIKĄ KULI ŚNIEŻNEJ
● Technika wyboru metodą kuli śnieżnej - wybór kilku reprezentatywnych jednostek do próby o Jednostki te samodzielnie wskazują kolejne jednostki, które powinny zostać poddane badaniu ● Kiedy stosujemy? o Gdy cała populacja nie jest znana osobie badającej ● Zaleta o Niewielka liczebność próby o Niskie koszty przeprowadzenia badań ● Wada o Możliwość błędnego typowania kolejnych jednostek przez osoby podlegające próbie, polegająca na wskazaniu osób podobnych pod wieloma względami
Próba losowa:
- Sprzyja uzyskaniu próby reprezentatywnej dla populacji
- Pozwala na probabilistyczne wnioskowanie o populacji
4 podziały schematów losowania próby:
1. Losowanie niezależne vs losowanie zależne ● Zależne (bezzwrotne) - wylosowany element nie jest zwracany do populacji o Może pojawić się w próbie tylko 1 raz o Liczebność próby zmniejsza się o 1 z każdym kolejnym losowaniem o Stosowany w psychologii o Wykorzystywany w populacjach skończonych (przeliczalnych) ● Niezależne (zwrotne) - wylosowany element jest zwracany do populacji o Prawdopodobieństwo wylosowania każdego elementu jest takie samo o Wykorzystywany przy populacjach nieskończonych 2. Losowanie indywidualne vs losowanie zespołowe (grupowe) ● Indywidualne – losujemy pojedyncze osoby z grupy (np. Student, uczeń) ● Zespołowe - losujemy grupy osób (np. Grupa ćwiczeniowa, klasa szkolna) o Jednostka losowania to zdefiniowana grupa osób o Operat losowania to ponumerowany wykaz grup (np. Numery grup ćwiczeniowych) 3. Losowanie jednostopniowe vs wielostopniowe ● Jednostopniowe – losowane pojedyncze elementy/osoby, które nie są pogrupowane ● Wielostopniowe – najpierw wyodrębniamy/losujemy większe grupy, a potem wśród grup losujemy pojedyncze elementy/osoby (np. Uczelnia – rok studiów - grupa ćwiczeniowa) 4. Losowanie nieograniczone vs losowanie ograniczone ● nieograniczone – losowanie bezpośrednio z całej populacji o Charakter 1-stopniowy ● Ograniczone - próba wyodrębniona na podstawie odrębnych losowań elementów populacji o Np. Podział osób wg miejsca zamieszkania i z każdej kategorii losujemy określoną liczbę osób o Technika losowania warstwowego
PRÓBA PROSTA VS ZŁOŻONA
1. Próba prosta ● Powstaje ze skończonej populacji
● Przykład: podział mieszkańców dużego miasta na warstwy według wysokości dochodów (gdy interesuje nas standard życia) ● Wielkość prób losowanych z warstw – 2 sposoby określenia wielkości: o Wariant proporcjonalny - wielkość prób losowanych w warstw jest proporcjonalna do wielkości samych warstw ▪ W próbie każdy segment jest reprezentowany proporcjonalnie do swojego udziału w populacji ● Wariant równomierny - w próbie każdy segment jest reprezentowany w takiej samej liczbie niezależnie od udziału w populacji ● Wariant optymalny (Neymana) - wielkość próby jest proporcjonalna do wielkości warstwy oraz do wielkości odchylenia standardowego badanej zmiennej w określonej warstwie o Wyrażony wzorem na liczebność jednostek w próbie pochodzących z każdej warstwy, które zapewniają najmniejszy błąd wnioskowania - najmniejszą wariancję.
D) losowanie grupowe
● Jednostką losowania nie są elementy populacji, ale skupiska elementów (grupy) o Grupa stanowi jednostkę losowania ● Zasady tworzenia grup: o Grupy zróżnicowane wewnętrznie (maksymalizacja wariancji wewnątrzgrupowej) o Małe zróżnicowanie pomiędzy grupami o Dobre zdefiniowanie grupy - wielkość, liczba w populacji itp. o Jako grupę można uznać zbiór elementów naturalnie tworzących zespół - gmina, szkoła, miasto itp. ● Zastosowanie przy bardzo dużych populacjach, gdzie brak rzetelnego operatu losowania ● Zalety: o Rozwiązanie mniej kosztowne przy dużych populacjach o Nie trzeba tworzyć skomplikowanego operatu losowania
E) losowanie wielostopniowe
● Do próby losowane są mniejsze zespoły z zespołów wcześniej wybranych ● Etapy przeprowadzenia losowania wielostopniowego: o Podział populacji na warstwy o Losowanie z warstw niezależnie (według oddzielnych operatów) określoną liczbę grup o Z każdej grupy w ramach każdej warstwy losujemy oddzielnie określoną liczbę elementów ● Poszczególne losowania są od siebie niezależne
ODCHYLENIA STANDARDOWE I WARIANCJA:
Odchylenia standardowe – miara zróżnicowania stopnia zmienności zmiennej ● Odpowiada na pytanie – jak bardzo/ o ile średnio wartość zmiennej w populacji odchyla się od średniej arytmetycznej wartości badanej zmiennej ● Wysokie wartości - silne rozproszenie wokół średniej (duże zróżnicowanie) ● Niskie wartości - małe rozproszenie wartości (małe zróżnicowanie)
Wariancja – miara rozproszenia wyników wokół średniej możliwa do obliczenia tylko dla zmiennych o ilościowym poziomie pomiaru ● Wariancja przybiera wartość od 0 do + nieskończoności ● Przy zerowej wartości w danym zbiorze wyników nie ma żadnego zróżnicowania (wszystkie wyniki badanych są takie same) ● Ze wzrostem wartości wariancji, zróżnicowanie wyników rośnie
MODELE BADAWCZE WYKORZYSTYWANE W PSYCHOLOGII:
- Korelacyjny – przewidywanie: czy na podstawie X można przewidzieć Y?
- Eksperymentalny - przyczynowość: czy zmienna X jest przyczyną zmiennej Y?
MODEL KORELACYJNY
Co to jest korelacja?
● Jest to współwystępowanie ● Określa jaki procent wariancji całkowitej stanowi wariancja wspólna wyjaśniona związkiem zachodzącym między zmienną zależną i niezależną ● Ocena wielkości wariancji wspólnej wyjaśniona jest faktem wchodzenia 2 lub więcej zmiennych w związek liniowy lub nieliniowy
Model korelacyjny:
● Pozwala na pomiar zachowań i postaw ludzi ● Dane zbierane są w oparciu o obserwacje lub pomiary zmiennych ● Współzmienność badana jest o obserwacje z wykorzystaniem zmiennych niemanipulowalnych
Na czym polega?
● Jest to systematyczny pomiar 2 lub więcej zmiennych w celu oszacowania relacji między nimi ● Odpowiada na pytania z jaką dokładnością możemy przewidzieć zmienną Y na podstawie zmiennej X
Na przykład:
● Indywidualne preferencje użytkowników korelują z wyborem przeglądarki internetowej ● Bycie zwolennikiem firmy Apple pozytywnie koreluje z wyborem przeglądarki Safari
Model korelacyjny odpowiada na pytania:
- Czy zachodzi związek między zmiennymi?
- Jaki jest kształt związku? Liniowy czy nieliniowy
- Jaka jest siła związku?
- Czy związek stwierdzony na podstawie próby można odnieść z tą samą siłą do całej populacji, dla której jest badana próba reprezentatywna?
ZWIĄZEK LINIOWY A NIELINIOWY
● Rodzaj związku liniowy/nieliniowy determinuje jaki należy zastosować współczynnik siły związku między zmiennymi
o Korelacja = +1 --> całkowita, wprost proporcjonalna korelacja zmiennych o Korelacja = -1 --> całkowita, odwrotnie proporcjonalna korelacja zmiennych o Korelacja = 0 --> brak korelacji
KORELACJA MIĘDZY ZMIENNYMI X I Y JEST MIARĄ SIŁY LINIOWEGO ZWIĄZKU MIĘDZY TYMI ZMIENNYMI
SIŁA ZWIĄZKU MIĘDZY ZMIENNYMI:
● Stopień istniejącej współzmienności ● Współczynnik korelacji przyjmuje wartość -1 do + ● Im bliżej -1 lub +1, tym korelacja jest silniejsza
PRZYKŁAD:
Wynik: r= 0,35, p= 0.
I etap: czy zależność istnieje? (tak/nie)
Tu: tak
II etap: jaki jest kierunek zależności? (dodatnia/ujemna)
Tu: dodatnia
III etap: jak silna jest zależność?
Tu: niska
MODEL EKSPERYMENTALNY
CHARAKTERYSTYKA MODELU EKSPERYMENTALNEGO:
● Umożliwia udzielenie odpowiedzi w kontrolowanych warunkach na pytanie czy dana zmienna jest rzeczywistą przyczyną zmiennej traktowanej jako skutek ● Określenie jaka jest zależność między tymi zmiennymi:
Notatki metodologia - psychologia pierwszy rok
Kurs: Psychologia
Uniwersytet: Collegium Humanum-Szkoła Główna Menedżerska
- Odkryj więcej od:
