- Informacje
- Czat SI
Polityka ubezpieczeń społecznych
Zabezpieczenie Społeczne
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Komentarze
Powiązane Studylist
UbezpieczeniaPrzejrzyj tekst
POLITYKA I ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNE
- Jan Jończyk „Prawo zabezpieczeń społecznych” Zakamycze
- Kruszczyńska, Koczur „System ubezpieczeń społecznych”
Pojęcie prawa zabezpieczeń społecznych i techniki jego realizacji. Młode pojęcie, jako początek przyjęto:
- dekret rady komisarzy ludowych ZSRR z 1918 r.
- amerykańska ustawa z 1935 r. o zabezpieczeniu społecznym
Zakresem objęto system świadczeń finansowanych ze składek, ale także świadczenia, które przysługiwały osobom, które nie zabezpieczyły się na wypadek wystąpienia ryzyka starości i bezrobocia.
Plan Bewerida z 1942 – angielski lord, który zauważył zróżnicowanie społeczne. Wezwał państwa do zmiany podziału dochodu narodowego – nadwyżki na zwalczanie niedostatku. Państwo odpowiedzialne za zwalczanie ubóstwa.
Zabezpieczenie społeczne – wg Konwencji Międzynarodowej Org. Pracy nr 102 w sprawie minimalnych norm zabezpieczenia społecznego (1952) – Polska ratyfikowała w 2005 r.
Definiowała zabezpieczenie społeczne na płaszczyźnie podmiotowej, przedmiotowej i instrumentalnej.
PODMIOTOWA – minimalne normy zakresu podmiotowego (osób, które powinny być objęte zabezpieczeniem społecznym w poszczególnych państwach) procentowo i odnosi się do 3 grup: 1 Pracownicy 2 Osoby zawodowo czynne 3 Osoby zamieszkujące dane terytorium
PRZEDMIOTOWA – określa zdarzenia losowe, które powinny być objęte ochroną przez system zabezpieczeń społecznych, określa też minimalne normy świadczeń, które przysługiwałyby w przypadku tych zdarzeń.
Ryzyko socjalne, a zdarzenie losowe.
Zdarzenie losowe – o charakterze biotycznym, biologicznym, wiąże się z organizmem ludzkim Ryzyko socjalne – konsekwencja wystąpienia zdarzenia o charakterze biotycznym Zdarzenie losowe – wywołuje skutek – ryzyko socjalne – niezdolność do pracy
Ale zdarzeniem losowym jest też bezrobocie, co lekko podważa w/w tezę.
ZDARZENIA LOSOWE Z KONWENCJI 102: 1. choroba – zasiłek chorobowy 2. macierzyństwo – zasiłek macierzyński 3. inwalidztwo – renty z tytułu niezdolności do pracy 4. osiągnięcie wieku emerytalnego (starość) – emerytura 5. śmierć żywiciela rodziny – renta rodzinna 6. wypadek przy pracy i choroba zawodowa – renta inwalidzka i rodzinna + świadczenia zasiłkowe + pomoc lecznicza – świadczenia rzeczowe 7. nieoczekiwane zwiększenie się kosztów utrzymania rodziny – świadczenia rodzinne 8. bezrobocie – zasiłki dla bezrobotnych
INSTRUMENTALNA – precyzuje mechanizmy prawne które służą realizacji zabezpieczeń społecznych. Przewiduje możliwość uzależnienia prawa do świadczenia od szeroko rozumianego stażu.
STAŻ: 1 okres zatrudnienia 2 okres prowadzenia działalności zarobkowej 3 okres zamieszkiwania
PODZIAŁ ZABEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH (TECHNIKI ZABEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH)
TECHNIKA UBEZPIECZENIOWA – ubezpieczenie społeczne (XIX w.)
TECHNIKA ZAOPATRZENIOWA – zaopatrzenie społeczne (najnowsze)
POMOC SPOŁECZNA (najstarsze, średniowiecze)
Podstawą stosowania „prawa zabezpieczeń społecznych” od roku 1997 – KONSTYTUCJA
„Prawo do zabezpieczenia społecznego” 3 art 67 – norma gwarantująca zabezpieczenie społeczne – 1 część – prawo do zabezpieczenia społecznego na wypadek 3 zdarzeń losowych – choroby, inwalidztwa, osiągnięcia wieku emerytalnego – 2 część – także bezrobocia [wąskie ujęcie, tylko te 3 przypadki] 4 art. 68 – obywatelskie prawo do ochrony zdrowia, ust 2 przyznaje prawo równego dostępu do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, bez względu na sytuację materialną
UJĘCIA DOKTRYNALNE
- KONCEPCJA RYZYK SOCJALNYCH JOŃCZYKA
Zakłada, że z punktu widzenia definicji zabezpieczeń społecznych, istotne znaczenie posiada katalog tradycyjnych ryzyk socjalnych – jest na 1 miejscu Potrzeba bezpieczeństwa socjalnego – ustawodawca zapewnia bezpieczeństwo socjalne.
- KONCEPCJA TECHNIK ZABEZPIECZENIA SPOŁ. PIOTROWSKIEGO (lata 50-te)
Nakazuje definiować zabezpieczenia społeczne poprzez techniki.
- „to ogół gwarancji i środków służących zabezpieczeniu społecznie usprawiedliwionych potrzeb obywateli, którzy doznali utraty albo ograniczenia zdolności do pracy, albo zostali nadmiernie obciążeni kosztami utrzymania rodziny”
Akcentuje nie ryzyko (zdarzenie losowe) ale mechanizmy prawne (odwrotnie niż Jończyk)
POJĘCIE KONKURENCYJNE DLA ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO – PRAWO SOCJALNE Tradycje niemiecki, w l. 70-tych uchwalono w Niemczech Kodeks socjalny, szerszy niż p.z. Dzieli się ono na 3 działy
2 Przezorność społeczna – ubezpieczenie społeczne i zaopatrzenie społeczne funkcjonariuszy publicznych 3 Odszkodowanie społeczne – system świadczeń odszkodowawczych za które odpowiedzialność ponosi całe społeczeństwo – np. ofiary wojny 4 Pomoc społeczna i wsparcie społeczne
W Polsce wsparcie społeczne nie jest wliczane do zabezpieczeń społecznych, są to systemy świadczeń dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji - Dla osób kształcących się - Dla młodych rodzin w związku z nabyciem mieszkania - Dla osób niepełnosprawnych - Dla rodzin wielodzietnych
FORMY (TECHNIKI) ZABEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
I SPOŁECZNE – inicjatorem Bismarck w l. 1883-1889; w Niemczech wprowadzono 3 ustawy: - O ubezpieczeniu chorobowym robotników (1883)
- O ubezpieczeniu od nieszczęśliwych wypadków (1884)
- O ubezpieczeniu na wypadek inwalidztwa oraz na starość- (1889) Ograniczenie tendencji rewolucyjnych klasy robotniczej. Model ubezpieczeń społecznych idealny – obecnie nie jest spotykany, są mieszane zaopatrzeniowo – ubezpieczeniowe.
Cechy charakterystyczne (kategorialne)
- przymus ubezpieczeniowy – jednostka jest pozbawiona możliwości wyboru czy przystąpić czy nie – decyduje ustawodawca: 1 Pierwotnie – nałożenie na pracodawców obowiązku ubezpieczenia pracowników (tj. zgłoszenia i opłacania składek) 2 Współcześnie – zasada automatyzmu nawiązania stosunku ubezpieczenia społecznego – więź ubezpieczeniowa
prokuratorzy, służba mundurowa)
1 z budżetu państwa – nie ma składek, nie ma wyodrębnienia wspólnoty ryzyka, tworzy je całe społeczeństwo (z planu finansowego państwa) reszta tak jak u. +5 +6 + nie ma 2 i 8 (organy administracji państwowej)
III. POMOC SPOŁECZNA – pierwsze regulacje – XVII w. Wielka Brytania
1 świadczeń metodą budżetową – z ogólnych dochodów budżetowych (z budżetu państwa i z budżetu samorządu) zadania realizują instytucje samorządu terytorialnego, najczęściej gminy. 2 korzystania z pomocy społecznej jest stwierdzenie zaistnienia indywidualnej potrzeby po stronie osoby ubiegającej się o świadczenie (badania środowiskowe, ankiety); świadczenia z pomocy społecznej są dostosowywane do rodzaju potrzeby po stronie osoby ubiegającej się o świadczenie. Formalizm i schematyzm ulegają ograniczeniu. Większą role odgrywają świadczenia rzeczowe niż pieniężne (tzn. w pierwszej kolejności) 3 charakter pomocy społecznej - są udzielane gdy nie ma możliwości zaspokojenia elementarnych potrzeb z innych źródeł (np. pracy rąk własnych, innego systemu zabezpieczenia społecznego) 4 elementarnych potrzeb ludzkich – są udzielane na poziomie minimalnym, zapewniają minimum egzystencji. Cechą jest uznaniowy charakter świadczeń z pomocy społecznej – ale nie jest to prawdziwe, bo oparta na konstrukcji prawa podmiotowego o charakterze uznaniowym
W 1 przypadku – stwierdzenie potrzeby jest źródłem roszczenia po stronie ubiegającej się W 2 przypadku – stwierdzenie potrzeby skutkuje tylko przekonaniem organu o istnieniu potrzeby, ale nie rodzi roszczenia
USTAWA O SYSTEMIE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH (Dz. U. 137)
centralna rola w systemie ubezpieczeń społecznych „konstytucja systemu ubezpieczeń społecznych” zawiera przepisy wspólne dla 4 gałęzi ubezpieczeń społecznych – emerytalnego, rentowego, chorobowego, wypadkowego podział ubezpieczenie społecznego na 4 w/w świadczenia, wyrazem tego zróżnicowania jest: zróżnicowanie podmiotowe zróżnicowanie źródeł finansowania świadczeń podział funduszu – na 4 odrębne poza tą ustawą pozostaje ubezpieczenie zdrowotne (ustawa o świadczeniu zdrowotnym finansowanym ze środków publicznych) i ubezpieczenie rolnicze (ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników) każde z tych 4 ubezpieczeń można podzielić jeszcze na obowiązkowe i dobrowolne
ZAKRES PODMIOTOWY UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
1 i rentowe – obowiązkowe (art. 6 ust 1 – 21 kategorii)
a wykonujące pracę zależną – pracodawcy, chałupnicy, członkowie spółdzielni rolniczych, zleceniobiorcy, osoby świadczące pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności b prowadzące pozarolniczą działalność – osoby prowadzące działalność gospodarczą, twórcy i artyści, osoby wykonujące wolne zawody, jednoosobowi wspólnicy spółek z o., spółek jawnych, komandytowych i partnerskich cący określone świadczenia – podleganie obowiązkowi świadczenia – bezrobotni pobierający zasiłek, zawodowi posłowie i senatorowie, stypendyści sportowi, osoby pobierające zasiłek macierzyński lub świadczenie socjalne związane z restrukturyzacją określonej gałęzi przemysłu – górnictwo, świadczenia szkoleniowe d pełniące służbę publiczną – funkcjonariusze służby celnej, żołnierze w służbie czynnej (niezawodowi), osoby odbywające zastępczą służbę wojskową e f przybywające na urlopie wychowawczym
2 dobrowolne – zakres podmiotowy emerytalnego i rentowego (art. 7 i art. 10)
DOBROWOLNE – otwarte dla wszystkich, którzy nie podlegają ubezpieczenie obowiązkowemu. Otwarty system ubezpieczeń społecznych – w Polsce ubezpieczenie zdrowotne
System ograniczonego dostępu – wylicza osoby, które mogą się ubezpieczyć na zasadzie dobrowolności.
2 rodzaje ubezpieczenia dobrowolnego 1 – klasyczne – art. 7 2 – kontynuowane – art. 10
Art. 7: małżonkowie osób pełniących służbę dyplomatyczną, osoby, które rezygnują z zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania opieki osobistej nad chorym członkiem rodziny uprawnionym do zasiłku pielęgnacyjnego; osoby świadczące pracę na rzecz pracodawcy zagranicznego za granicą lub w Polsce, jeśli nie posiada on w Polsce swojego przedstawicielstwa lub siedziby (np. marynarze pod obcą banderą); studenci i doktoranci; osoby przygotowujące się do służby zakonnej; osoby które odbywają staż adaptacyjny związany z ubieganiem się o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego.
Art. 10: umożliwia osobom, które utraciły status osoby podlegającej obowiązkowemu ubezpieczeniu lub dobrowolnie ubezpieczających się z tytułu pracy na rzecz zagranicznego pracodawcy, kontynuowanie ubezpieczenia.
WARUNKI:
2 złożenie wniosku bezpośrednio po zakończeniu w/w ubezpieczeń (w terminie 30 dni od ustania), później tracą możliwość kontynuowania ubezpieczenia 3 niższa składka – osoby te podlegając temu ubezpieczeniu przez okres dłuższy niż 10 lat nie obowiązuje gwarancja wypłaty świadczenia emerytalnego w wysokości co najmniej minimalnej wysokości emerytury gwarantowanej przez państwo, jeśli stan konta nie będzie tego umożliwiał
ZBIEG TYTUŁÓW UBEZPIECZENIA:
Art. 9 – możliwe różne rozwiązania
- zasada sumowania tytułów podlegania ubezpieczeniu (kumulacja)
- różnicowanie mocy prawnej różnych tytułów (hierarchizacja) – emerytalne i rentowe na 1 miejscu – maja moc uchylania innych tytułów ubezpieczenia
a. stosunek pracy b. stosunek cywilno-prawny (świadczenie pracy) c. stosunek członkowstwa w spółdzielni d. stosunek służby e. pobieranie świadczenia socjalnego w związku z restrukturyzacją określonej gałęzi przemysłu
przy występowaniu w/w tytułów – zasada pierwszeństwa
Zasada pierwszeństwa w czasie – stosowane posiłkowo przy zbiegu tytułów
a. wykonywanie pracy nakładczej b. świadczenie pracy w ramach umowy cywilno-prawnej c. pozarolnicza działalność d. posłowie i senatorowie
uprawniają osobę do ubezpieczenia jedynie z tego tytułu, który powstał najwcześniej.
Zasada wyboru – tylko do zbiegu różnych rodzajów działalności pozarolniczej prowadzonej przez ubezpieczonego, możliwość wyboru działalności podlegającej ubezpieczeniu.
Zbieg statusu emeryta/rencisty z prowadzeniem działalnością wymagającą ubezpieczenia obowiązkowego. Gdy – stosunek pracy (pracownik); członkowstwo w spółdzielni; służba celna. W ramach umowy cywilno-prawnej o ile nie pozostaje jednocześnie w stosunku pracy.
ZAKRES PODMIOTOWY UBEZPIECZENIA CHOROBOWEGO:
1 Pracownicy 2 Członkowie spółdzielni 3 Osoby wykonujące zastępczą służbę wojskową
Dobrowolnie:
8 osoby uprawnione do świadczenia pielęgnacyjnego 9 osoby na urlopach wychowawczych oraz pobierające zasiłek macierzyński lub na warunkach zasiłku macierzyńskiego 10 bezrobotni (Fundusz Pracy płaci) 3. inaczej rozłożony jest ciężar finansowania składek – duchowni – składki na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) są finansowane w 20% przez samych ubezpieczonych, a w 80% przez specjalny Fundusz Kościelny. Fundusz finansuje 100% za członków zakonów kontemplacyjnych, klauzulowych i misjonarzy
PODSTAWY WYMIARU SKŁADKI:
Podstawą jest przychód, wg ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wyjątki: A. dotyczące osób, których podstawa wymiaru składki jest określana metodą ryczałtową: osoby prowadzące pozarolniczą działalność osoby podlegające ubezpieczeniu na zasadzie dobrowolności
ryczałt: podstawę wymiaru składki stanowi zadeklarowana kwota. Jest określana minimalna kwota: 60% przeciętnego wynagrodzenia (pozaroln.) – osoby, które zaczynają tę działalność mogą mieć niższą podstawę (art. 181) – w okresie 2 lat od rozpoczęcia ta minimalna kwota nie może być mniejsza od 30% minimalnego wynagrodzenia To minimalne wynagrodzenie dla osób wykonujących umowy cywilno-prawne
B. ustawodawca przyjmuje stałą podstawę wymiaru składki za stałą podstawę ustawodawca przyjmuje minimalne wynagrodzenie (899,10) żołnierze niezawodowi duchowni 1 kwota kryterium dochodowego z ustawy o świadczeniach rodzinnych (504 zł) osoba rezygnująca z zatrudnienia dla sprawowania opieki nad członkiem rodziny kwota świadczenia pielęgnacyjnego: osoby uprawnione do świadczenia pielęgnacyjnego osoby na urlopie wychowawczym
D. ustawodawca przewiduje ograniczenie maksymalnej wysokości podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, po przeliczeniu w skali roku kwoty 30-krotności przeciętnego miejscowego wynagrodzenia prognozowanego na dany rok kalendarzowy w ustawie budżetowej (art. 19) – ustaje obowiązek opłacania składek emerytalnych i rentowych do końca roku kalendarzowego. Płatnik musi zaprzestać odprowadzania składek wobec osób, które osiągają dochody z kilku źródeł
Składki nadpłacone podlegają zwrotowi.
Relacja między zakładem ubezpieczeń a płatnikiem przypomina stosunek administracyjno-prawny. ZUS występuje jako organ podatkowy: 1 zasady dochodzenia składek reguluje ordynacja podatkowa 2 ZUS może dochodzić odsetek ustawowych od kwot nieopłaconych składek 3 ZUS może stosować dodatkową opłatę w wysokości maksymalnie 100% kwoty nieopłaconych składek. Okres przedawnienia to 10 lat 4 ZUS może występować z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości 5 Wyłączenie należności składkowych z postępowania układowego 6 Prawo ZUS do umorzenia należności składkowych, lub rozłożenia na raty – umorzenie tylko gdy są całkowicie nieściągalne. Tylko osoby prowadzące pozarolniczą działalność i dobrowolnie ubezpieczone mogą mieć umorzone, nawet jeśli nie są nieściągalne, ale jest to uzasadnione
Terminy opłacania składek: Do 5-ego dnia następnego miesiąca opłaca składki płatnik będący jednostką budżetową, zakładem budżetowym, gospodarstwem pomocniczym Do 10-ego dnia następnego miesiąca składki opłacają ubezpieczeni będący też płatnikami Do 15-ego inne osoby
Gdzie trafiają składki – do FUS, oprócz części składki emerytalnej, która trafia do OFE i Funduszu Rezerwy Demograficznej.
FUS dzieli się na 4 fundusze: Emerytalny Rentowy Chorobowy Wypadkowy
FUS ma też fundusze rezerwowe – na niedobory w funduszu podstawowym. dla ubezpieczenie rentowego i chorobowego dla ubezpieczenia wypadkowego
Są one finansowane z nadwyżek powstających z funduszu podstawowym na koniec każdego roku kalendarzowego, pomniejszone o kwoty niezbędne na sfinansowanie świadczeń w 1 miesiącu następnego roku kalendarzowego.
FUS – państwowy fundusz celowy przeznaczony na finansowanie świadczeń z zakresu ubezpieczenia społecznego. Nie ma osobowości prawnej, nie ma organów, rolę tę spełnia ZUS (jest dysponentem)
Fundusz Rezerwy Demograficznej – ma osobowość prawną, tu organem jest ZUS. Spełnia rolę funduszu rezerw dla ubezpieczenia emerytalnego. Środki są gromadzone na niedobory funduszu emerytalnego, wynikającego z przyczyn demograficznych. Jest finansowany z części składki emerytalnej (0,25%), ponadto są tu nadwyżki na rachunku funduszu emerytalnego. Kiedyś będą to też środki z prywatyzowanego mienia państwowego. Też zyski z lokat. Polityka ZUS powinna opierać się na programach demograficznych. Płodność Umieralność Wzrost gospodarczy Bezrobocie Inflacja Migracje Wysokość przeciętnego wynagrodzenia
Co 3 lata robi się programy liczące w oparciu o te kryteria. Uruchomiane środki w 2009 roku.
ZUS 1 prowadzenie kont ubezpieczonych i płatników składek oraz centralnych rejestrów ubezpieczonych, płatników składek, członków OFE, osób otrzymujących emerytury i innych 2 trafia tu jednolita składka na ubezpieczenie emerytalne, ZUS dzieli ją i w części odprowadza do FUS, FRD i OFE 3 ZUS jedynie ewidencjonuje składki płacone z tytułu ubezpieczenia osoby na koncie 4 Środki ze składek są równocześnie wydatkowane na świadczenia osób pobierających świadczenia emerytalno- rentowe, środki te są wydatkowane, a nie gromadzone 5 System ten opiera się na umowie pokoleniowej, między pokoleniem osób aktywnych zawodowo a osób pobierających świadczenia emerytalno-rentowe
ŚWIADCZENIA EMERYTALNE (ustawa o emeryturach i rentach z FUS z 17.X)
Przesłanki nabycia – ustawa podzieliła ubezpieczonych na 2 grupy – wg daty urodzenia
OSOBY URODZONE PRZED 1.
- emerytura w wieku powszechnym przysługuje osobom ubezpieczonym spełniającym warunki: 1 Wiek emerytalny 2 Staż (ryzyko emerytalne oparte o mechanizm wysługi lat i domniemanej niezdolności do pracy) 3 Ryzyko emerytalne oparte na mechanizmie wysługi lat a) Wiek 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn b) Staż 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn
- emerytura dla osób pobierających rentę a tytułu niezdolności do pracy – dla osoby, która ma rentę z tytułu niezdolności do pracy i spełniła przesłankę wieku emerytalnego
- emerytura w wieku powszechnym przy obniżonym stażu – 60 i 65 lat, 15 i 20 lat stażu, ubezpieczeni nie są tu objęci gwarancją uzyskania co najmniej najniższego świadczenia emerytalnego
- emerytura wcześniejsza – 3 przesłanki: wiek 55 lat kobiety i 60 mężczyźni staż 30 lat kobiety i 25 mężczyźni
Wskaźnik wysokości podstawy -> wartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pomniejszona o potrącone od ubezpieczenia składki na ubezpieczenie społeczne z poprzedniego roku kalendarzowego. Wysokość wskaźnika jest ograniczona – max 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
OSOBY URODZONE PO 31.
Przesłanki nabycia prawa do emerytury: 1 tylko wiek emerytalny 60 lat kobiety i 65 mężczyźni 2 nie zależy od liczby lat opłacania składek 3 tu jest ryzyko dożycie wieku emerytalnego 4 staż ubezpieczonego ma wpływ na objęcie ubezpieczeniem gwarancją otrzymania minimalnego świadczenia emerytalnego – gdy będzie minimum 20 lat u kobiet, a 25 u mężczyzn 5 wszyscy są objęci powszechnym wiekiem emerytalnym – nie ma zróżnicowania 6 osoby zatrudnione w szczególnych warunkach lub charakterze – urodzone po 31.12 dla nich jest kategoria - tzw. emerytury pomostowe – są okresowe – przysługują od dnia osiągnięcia wcześniejszego wieku emerytalnego, do dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego
Zasady ustalanie wysokości emerytury dla tych osób:
1 podstawą wymiaru świadczenia jest kwota składek zaewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego oraz kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem okresowej waloryzacji 2 od 1999 roku ZUS ewidencjonuje te składki 3 „kapitał początkowy” – hipotetyczna kwota składek opłaconych z tytułu ubezpieczenia osoby przed 1.01 – art. 172 i 174 4 Ustala się go na dzień 1.01, stosuje się tu ten mechanizm waloryzacji, uwzględnia się minimum 10 kolejnych lat kalendarzowych z ostatnich 20 lat podlegania ubezpieczeniu lub 20 lat dowolnie wybranych przez ubezpieczonego z okresu przed 1.01 (ten sam mechanizm ustalania wskaźnika) 5 Ten wskaźnik mnoży się przez kwotę bazową 6 Wskaźnik stały emerytury jest tu uwzględniony proporcjonalnie do długości okresu ubezpieczenia osiągniętego przed 1. 7 Otrzymuje się kwotę hipotetyczną emerytury, do której ubezpieczony nabył prawo gdyby spełnił przesłanki do nabycia emerytury w dniu 1. 8 Aby obliczyć hipotetyczną kwotę składek mnoży się tę hipotetyczną emeryturę przez przeciętną długość życia osób w wieku 62 lat ustaloną w miesiącach (ustalone przez prezesa GUS) 9 Ta suma kapitału początkowego i składek ewidencjonowanych daje podstawę wymiaru świadczenia emerytalnego (to też podlega okresowej waloryzacji) 1. okresowa – co roku od dnia 1 każdego roku kalendarzowego 2. cenowa – z uwzględnieniem wskaźnika realnego wzrostu płac 10 mechanizmy waloryzacji: 1. cenowej – to odpowiednie zwiększenie podstawy wymiaru świadczenia i samych świadczeń o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. Dobra dla emerytów i rencistów w wysokiej inflacji, bo zabezpiecza przed utratą wartości gdy płace jednak rosną szybciej niż ceny, to nie ma możliwości partycypowania przez ubezpieczenia w efektach rozwoju gospodarczego
wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych + wskaźnik płacowy na ten drugi wypadek -> obecnie tak jest.
Jak oblicza się wysokość świadczenia emerytalnego: (art. 26)
Świadczenie emerytalne = suma składek zawartych na koncie i kapitał początkowy, dzielona przez przeciętną długość życia osób w wieku przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego (GUS) – łączna dla kobiet i mężczyzn.
Mechanizm przejściowy – w pierwszych latach ustalania mechanizmu (od 1.01) stosuje się oba mechanizmy ustalanie emerytury: 1. ubezpieczeni, którzy nie wybrali OFE jako drugie źródło finansowania emerytury, emerytury będą obliczane częściowo wg dwóch mechanizmów: w 2009 – 80% wg starego, a 20% wg nowego 2010 – 70% wg starego, 30% wg nowego 2011 – 55% wg starego, 45% wg nowego 2012 – 35% - 65 % 2013 – 20% 0 80% 2. ci którzy wybrali OFE inaczej, bo część składki trafia już do OFE
Podział na te dwie kategorie osób urodzonych przed i po 1.01 ma wyjątki: 2 osoby urodzone w latach 1949 – 1968 które osiągną warunki nabycia prawa do emerytury do końca grudnia 2007, a które nie wybrały OFE – chodzi o osoby np. zatrudnione w szczególnych warunkach i charakterze, twórców i artystów lub mają prawo do emerytury z uwagi na wcześniejszą niezdolność do pracy lub nauczyciele, kolejarze – obniżony wiek, tu emerytura wg mechanizmu waloryzacji 3 emerytury górnicze – 1.01 wchodzi nowelizacja ustawy, to wyłom od zasad, wszyscy bez względu na datę urodzenia, którzy spełnią warunki art. 50a i 50e nabędą prawo do emerytury górniczej, której wysokość będzie ustalana na takich samych zasadach jak emerytura w starym systemie, przesłanki: wiek 55 lat kobiety i mężczyźni, okres pracy 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat przy kwalifikowanej pracy górniczej pod ziemią wiek 50 lat dla kobiet i mężczyzn, staż pracy 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn, okres kwalifikowanej pracy górniczej pod ziemia 15 lat bez względu na wiek – osiągnięcie okresów pracy kwalifikowane pod ziemią – co najmniej 25 lat
ŚWIADCZENIA RENTOWE
Renta z tytułu niezdolności do pracy – przesłanki (łączne): 2 niezdolność do pracy 3 wymagany okres składkowy i nieskładkowy 4 data powstania niezdolności – musi powstać w okresie ubezpieczenia lub w okresie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia
NIEZDOLNOŚĆ DO PRACY: osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu: 1 element medyczny – zdarzenie losowe – naruszenie sprawności organizmu 2 element ekonomiczny – utrata zdolności do pracy 3 element zawodowy – brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu
grupy inwalidzkie istniały do 1996 roku. Obecnie istnieją stopnie niezdolności do pracy: 1 częściowa (III) – utrata z znacznym stopniu zdolności zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji 2 całkowita (II) – całkowita niezdolność do pracy – do jakiejkolwiek pracy 3 niezdolność do samodzielnej egzystencji (I) – ograniczenie sprawności w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych
Trwałość niezdolności do pracy (art. 13-4) 1. zasada – niezdolność2. orzekana okresowo (od 2005 roku) wcześniej zależność3. od stanu zdrowia 4. zasada – niezdolność5. orzeka się na okres 5 lat, wyjątkiem niezdolność6. można orzec na dłużej jeżeli wg stanu wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania przed upływem okresu 5 lat 7. osoba, która pobiera tą rentę prze okres ostatnich co najmniej 5 lat i brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego – ustala się okres niezdolności do dnia osiągnięcia wieku emerytalnego RODZAJE RENT: (art. 59)
- stałe – trwała niezdolność3. do pracy
- okresowe – niezdolność5. jest okresowa, przysługuje przez okres ustalony w decyzji organu rentowego
KRYTERIA OCENY STOPNIA I TRWAŁOŚCI NIEZDOLNOŚCI DO PRACY: (art. 13)
- stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość4. przywrócenia niezbędnej sprawności o drodze leczenia i rehabilitacji
- możliwość6. wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcie innej pracy oraz celowość7. przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek, predyspozycje psychologiczne
ORZECZNICTWO LEKARSKIE: Lekarz orzecznik ZUS w formie orzeczenia lekarskiego dokonuje oceny niezdolności do pracy, jej stopnia, oraz ustalenia: 4 daty powstania niezdolności 5 trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności 6 związku przyczynowego niezdolności lub śmierci z określonymi okolicznościami (chorobę, wypadki) 7 trwałość lub przewidywany okres niezdolności do samodzielnej egzystencji
Nie przysługuje w razie osiągnięcia przychodu z tytułu działalności objętej obowiązkiem ubezpieczenia, bez względu na wysokość tego przychodu.
RENTA RODZINNA (art. 65-2) przesłanki: 2 Śmierć żywiciela rodziny 3 Posiadanie w chwili śmierci prawa do emerytury lub renty lub spełnianie warunków do takiego prawa 4 Posiadanie statusu uprawnionego członka rodziny
Śmierć biologiczna i uznanie za zmarłego.
4 kategorie osób: 1. dzieci własne, drugiego małżonka, przysposobione 2. inne dzieci – przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości, wnuki i rodzeństwo 3. małżonek – wdowa, wdowiec 4. rodzice
Warunki nabycia prawa przez dzieci: odpowiedni wiek – do ukończenia 16 lat wyjątek – dalsze kształcenie do 25 lat w okresie pobierania nauki w szkole, gdy dziecko osiągnęło 25 lat będąc na ostatnim roku, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku nauki
Warunki dla drugiej kategorii osób: warunki wiekowe j. zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią żywiciela, chyba, że śmierć była następstwem wypadku nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją – jeżeli nie mogą zapewnić im utrzymania lub ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd
Warunki dla trzeciej kategorii osób (tzw. renta wdowia) 2 wiek małżonka w chwili śmierci – 50 lat lub niezdolność do pracy 3 wychowywanie co najmniej 1 dziecka uprawnionego do renty rodzinnej, w przypadku kształcenia się do 18 roku życia 4 ukończone 50 lat w okresie 5 lat od śmierci lub zaprzestanie wychowywania dzieci 5 istnienie małżeństwa lub pozostawanie we wspólności małżeńskiej w chwili śmierci 6 rozwód lub nie pozostawanie we wspólności – osoba pozostała miała prawo do alimentów orzeczonych przez sąd lub na podstawie ugody sądowej
Pojęcie wspólności małżeńskiej: → nie chodzi o majątkowy ustrój wspólności ustawowej (z art. 31 KRO) → dotyczy więzi ekonomicznych, nie wyklucza oddzielne zamieszkiwanie ani brak wspólnego pożycia
Pojęcie okresowej renty wdowiej: dla wdowy lub wdowca, którzy nie spełniają warunków do renty wdowiej i nie mają innych źródeł utrzymania przysługuje przez okres roku od śmierci małżonka w okresie uczestniczenia w zdobywaniu kwalifikacji zawodowych przez okres 2 lat
Warunki dla czwartej kategorii osób: spełnienie warunków wdowy lub wdowca ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczynił się do ich utrzymania (charakter stały albo cykliczny)
Ustalenie wysokości renty rodzinnej: Zasada – 1 renta dla wszystkich uprawnionych, wysokość zależy od liczby: 1 1 osoba – 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu 2 2 osoby – 90% 3 3 osoby i więcej – 95%
Kwotą świadczenia jest kwota emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Zasady podziału między kilka osób: Zasad – na równe części W razie zaistnienia innych okoliczności – zmiana zasad podziału ze względu na zmianę liczby osób (art. 74-4)
DODATEK PIELĘGNACYJNY DO EMERYTURY LUB RENTY:
Przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, która: 1. została uznana za całkowicie niezdolną do pracy i samodzielnej egzystencji 2. ukończyła 75 lat życia
Dodatek wynosi 153,19 zł miesięcznie (obecnie), podlega okresowej waloryzacji. Dodatek nie przysługuje, gdy osoba przebywa w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub zakładzie pielęgnacyjnym.
DODATEK DO RENTY RODZINNEJ DLA SIEROTY ZUPEŁNEJ: 2 Wysokość wynosi 271,12 (obecnie) i jest okresowo waloryzowana 3 Przysługuje wyłącznie osobom uprawnionym do renty rodzinnej
ZASIŁEK POGRZEBOWY:
To świadczenie z ubezpieczenia zmarłego: 1. ubezpieczonego 2. pobierającego emeryturę lub rentę 3. osoby spełniającej warunki do emerytury lub renty
wyjątek – w przypadku członka rodziny ubezpieczonego wypłaca się zasiłek z tego ubezpieczenia.
Członkowie rodziny – pojęcie tożsame dla pojęcia rodziny dla renty rodzinnej, z jednym wyjątkiem – przyjęcia na utrzymanie i wychowanie przed uzyskaniem 18 roku życia,
Przesłanka negatywna – śmierć osoby po ustaniu ubezpieczenia
Uprawnieni do zasiłku: 1. osoba, która pokryła koszty pogrzebu 2. pracodawca, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, osoba prawna, kościół, związek wyznaniowy, jeżeli pokryły koszty pogrzebu
w przypadku kosztów poniesionych przez większą ilość podmiotów – zasiłek proporcjonalnie.
Wysokość zasiłku: 1. 200% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w chwili śmierci, obecnie to 4854, 2. kwotę ustala się miesięcznie, od 3 m-ca kalendarzowego
Wysokość zasiłku dla innej osoby niż członek rodziny: 1 w wysokości kosztów faktycznie poniesionych 2 jeżeli udział rodziny i Państwa – 200% dla rodziny niezależnie od kosztów państwa, organizacji społecznej, czy politycznej
Termin zawity na zgłoszenie wniosku o zasiłek: 1 12 m-cy od dnia śmierci osoby 2 Nie może być przywrócony
INNE ŚWIADCZENIA:
Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie – to wyjątek od zasady formalizmu i schematyzmu: Kompetencje mają: 1. Prezes Rady Ministrów 2. Prezes ZUS
Kompetencje Prezesa Rady Ministrów: W szczególnie uzasadnionych przypadkach może przyznać emeryturę lub rentę na warunkach innych niż określone w ustawie Przedstawia corocznie do końca stycznia Sejmowi sprawozdanie z przyznania takich emerytur lub rent w poprzednim roku kalendarzowym
Kompetencje Prezesa ZUS:
Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego – ustawa z 25 czerwca 1999 o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – „ustawa zasiłkowa” – Dz.U.2005.
5 świadczeń: 1 chorobowe 2 świadczenie rehabilitacyjne 3 wyrównawczy 4 macierzyński 5 opiekuńczy
ZASIŁEK CHOROBOWY – przesłanki: a) okres wyczekiwania b) niezdolność do pracy z powodu choroby c) powstanie tej niezdolności w okresie ubezpieczenia d) niewyczerpanie okresu zasiłkowego
ad. a) okres wyczekiwania: po upływie 30 dni (gdy osoba podlega ubezpieczeniu obowiązkowemu), okres 180 dni dla osoby ubezpieczonej dobrowolnie; wlicza się tu poprzednie okresy ubezpieczenia, jeżeli przerwa nie była dłuższa niż 30 dni. (urlop wychowawczy bezpłatny i służba wojskowa nie są traktowane jako przerwy w ubezpieczeniu)
wyjątki – absolwenci szkól lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem w terminie 90 dni od ukończenia nauki, niezdolność do pracy spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub przy pracy; sytuacja ubezpieczonych obowiązkowo, którzy osiągnęli co najmniej 10 okres ubezpieczenia chorobowego, posłowie i senatorowie, którzy przystąpili do ubezpieczenia w terminie 90 dni od daty zakończenia kadencji
ad. b) niezdolność do pracy musi być przyczyną choroba, niezdolność krótkotrwała, niemożność wykonywania pracy z różnych przyczyn: 1 decyduje właściwy organ na podstawie przepisów o chorobach zakaźnych 2 leczenie odwykowe (od alkoholu, środków odurzających, psychotropowych) 3 poddanie się badaniom lekarskim dla dawców nerek, tkanek i narządów
ad. c) powstanie okoliczności w okresie ubezpieczenia, wyjątek – niezdolność do pracy po ustaniu ubezpieczenia: 2 niezdolność trwająca co najmniej 30 dni nieprzerwanie 3 przerwa między ustaniem ubezpieczenia a powstaniem niezdolności nie dłuższa niż 14 dni, 3 m-ce gdy okres wylęgania się choroby zakaźnej jest dłuższy niż 14 dni lub objawy pojawiają się po 14 dniach
ad. d) okres zasiłkowy co do zasady 182 dni, w przypadku gruźlicy 270 dni, wlicza się tu wszystkie poprzednie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy (1 choroba po 2) oraz okresy poprzedniej niezdolności do pracy przerywanej, gdy spełnione są przesłanki: 2 poprzednia niezdolność spowodowana tą samą chorobą 3 długość przerwy między ustaniem poprzedniej a powstaniem następnej nie dłuższa niż 60 dni
Wysokość zasiłku – 80% podstawy jego wymiaru. Wyjątki: 1 70% gdy w okresie pobierania zasiłku przebywa w szpitalu 2 100%: Niezdolność przypada w okresie ciąży Osoba poddała się badaniom dla dawców Wypadek w drodze do pracy lub z pracy
Przysługuje za wszystkie dni niezdolności (również niedziele i święta)
Przesłanki negatywne: a. Prawo do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy b. Do innych świadczeń z zabezpieczenia społecznego c. Prowadzenie działalności zarobkowej lub wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z celem d. Umyślne przestępstwo lub wykroczenie e. Nadużycie alkoholu – za pierwsze 5 dni f. Sfałszowanie zaświadczenia lekarskiego
Art. 92 KP – za pierwsze 33 dni roku kalendarzowego niezdolności do pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego od pracodawcy.
Emeryt lub rencista niezdolny do pracy, zasiłek dla bezrobotnych, przedemerytalnym lub świadczenie przedemerytalne, ubezpieczenie społeczne rolników, obowiązkowe lub dobrowolne ubezpieczenie chorobowe (prawo do zasiłku po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego)
ŚWIADCZENIE REHABILITACYJNE – przesłanki: a) Wyczerpanie prawa do zasiłku chorobowego (czyli po 182 dniach) b) Utrzymywanie się niezdolności do pracy c) Istnienie rokowań w wyniku leczenia lub rehabilitacji
Okres pobierania – niezbędny okres do przywrócenia zdolności do pracy nie dłuższy niż 12 miesięcy, orzeka o tym lekarz orzecznik ZUS (przysługuje odwołanie – tak jak w sprawach rentowych, sprzeciw do Komisji w ciągu 14 dni, zarzut wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika – Prezes ZUS
Wysokość świadczenia – zależy od czasu pobierania. 1 Za 1-3 m-ce pobierania – 90% 2 Powyżej 3 m-cy – 75% podstawy wymiaru 3 W okresie ciąży – 100%
Podstawę wymiaru świadczenia stanowi przeciętne wynagrodzenie ubezpieczonego za okres 12 m-cy poprzedzających miesiąc w którym powstała niezdolność do pracy (dotyczy wszystkich świadczeń z ustawy)
Waloryzacja dokonywana od 1 dnia, w którym nabywa się prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, wskaźnik waloryzacji zależy od tego, w którym kwartale przypada 1 dzień pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, jest to zawsze wskaźnik płacowy.
Jeżeli 1 dzień przypada w I kwartale danego roku kalendarzowego to waloryzacja dokonywana w oparciu o wskaźnik wzrostu płac w kwartale I-III poprzedniego roku. II kwartał – IV-II poprzedniego roku III kwartał – I kwartał tego roku – III kwartał poprzedniego IV kwartał – IV poprzedniego – II tego samego
ZASIŁEK WYRÓWNAWCZY – przesłanki: a) jest pracownikiem b) doznał zmniejszenia sprawności do pracy c) poddanie się rehabilitacji zawodowej w zakładowym lub międzyzakładowym ośrodku rehabilitacji zawodowej u pracodawcy na specjalnie przystosowanym stanowisku pracy d) pobieranie w okresie rehabilitacji niższego wynagrodzenia od tego, które stanowi podstawę przeciętnego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy
Orzecznictwo – Wojewódzkie Ośrodki Medycyny Pracy, lekarze orzecznicy ZUS Okres pobierania – równy okresowi poddawania się rehabilitacji zawodowej, maksymalnie 24 m-ce Wysokość – w wysokości różnicy między wynagrodzeniem pobieranym w okresie 12 m-cy poprzedzających a otrzymywanym w okresie rehabilitacji zawodowej Prawo ustaje: 1 zakończenie rehabilitacji zawodowej 2 upływ 24 miesięcy 3 uznanie niecelowości dalszej rehabilitacji
Orzecznictwo w sprawie dalszej rehabilitacji – lekarze orzecznicy ZUS – postępowanie odwoławcze j. W praktyce nie występuje ten zasiłek.
ZASIŁEK MACIERZYŃSKI – przesłanki: a) osoba ubezpieczona, która w okresie ubezpieczenia lub urlopu wychowawczego urodziła dziecko b) przyjęła dziecko na wychowanie w wieku do 1 roku i wystąpiła do sądu o jego przysposobienie c) przyjęcie dziecka na wychowanie w wieku do 1 roku do rodziny zastępczej – nie ma zastosowania w stosunku do rodziny zastępczej, pełniącej rolę pogotowia rodzinnego d) w wyjątkowych sytuacjach dla mężczyzn: porzucenie dziecka przez matkę, śmierć ubezpieczonej, porzucenie dziecka lub śmierć
Przesłanki wypadku przy pracy: 2. nagłość zdarzenia 3. przyczyna zewnętrzna – znajduje się w środowisku pracy, poza organizmem człowieka 4. uraz albo śmierć 5. związek z pracą – charakter funkcjonalny – w związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych
wypadek powstał podczas lub w związku z wykonywaniem zwykłych czynności lub poleceń przełożonych z wykonywaniem czynności na rzecz pracodawcy, choć by bez polecenia zdarzenie, które nastąpiło w trakcie drogi między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania pracy, gdy pracownik pozostawał w dyspozycji pracodawcy
Wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy: to zdarzenie, które nastąpiło w trakcie podróży służbowej (chyba, że nie miało związku z celem podróży), w trakcie wykonywania zadań zleconych przez działające u pracodawcy zakładowe organizacje związkowe, w trakcie szkolenia z zakresu powszechnej samoobrony.
Choroba zawodowa – to choroba spowodowana oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy, jeżeli jest ona określona w wykazie chorób zawodowych. (załącznik do rozporządzenia RM z 30.VII w sprawie wykazu chorób zawodowych – Dz.U.2002.132 – 26 chorób zawodowych)
Choroby parazawodowe – spełniają warunki, ale nie są w wykazie, stosuje się tu przepisy innych gałęzi przepisów społecznych – zasiłek chorobowy, rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Świadczenia: 1. zasiłek chorobowy 2. świadczenie rehabilitacyjne 3. zasiłek wyrównawczy – tylko rola kompensacyjna ubezpieczony uległ wypadkowi przy pracy lub doznał choroby zawodowej jego wynagrodzenie zostało zmniejszone 4. jednorazowe odszkodowanie dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu 5. jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego pracownika 6. renta z tytułu niezdolności do pracy spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową 7. renta rodzinna dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego 8. renta szkoleniowa dla ubezpieczonego, co do którego orzeczono celowość9. przekwalifikowania zawodowego 10. dodatki: 1 dla sieroty zupełnej 2 pielęgnacyjny 3 świadczenia rzeczowe, lecznicze
ad. 1. zasiłek chorobowy różnice zasiłki finansowane z ubezpieczenia chorobowego a z ubezpieczenia wypadkowego: 1 prawo do zasiłku niezależnie od spełnienia warunku okresu wyczekiwania 2 prawo od pierwszego dnia niezdolności do pracy (a tam od 34 dnia) 3 wysokość – 100% podstawy wymiaru świadczenia (tak samo jak przy świadczeniu rehabilitacyjnym
ad. 4. jednorazowe odszkodowanie dla ubezpieczonego 1 ocenie poddawany jest stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku, po okresie leczenia i rehabilitacji, stopień określa się procentowo 2 od 1.IV do 31.III cena 1% wynosi 19% przeciętnego wynagrodzenia (tj 452 zł), docelowo wartość wyceniona na 20% od 1 IV 2007-01-07 kwota ta zwiększana o kwotę 3,5 krotności przeciętnego wynagrodzenia, gdy w stosunku do ubezpieczonego orzeczono całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji (tj 83331 zł) 3 gdy w kolejnych latach zwiększy się uszczerbek o co najmniej 10% ponownie ocenia się stan zdrowia i przyznaje odszkodowanie uzupełniające
ad. 5. jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego członkowie rodziny: 1. małżonek 2. dzieci własne, przysposobione, drugiego małżonka 3. dzieci przyjęte na wychowanie 4. rodzice
Zasady ustalanie wysokości – zależne od kategorii członka rodziny i ich ilości: A – uprawniony jest 1 członek rodziny: małżonek lub dziecko – 18-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (42ł) inny członek – 9-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia B – większa liczba: 3 małżonek oraz 1 lub więcej dzieci – 18-krotność powiększona o 3,5krotność na każde dziecko 4 2 lub więcej dzieci –na pierwsze 18-krotość i zwiększane o 3,5-krotność na każde następne = do podziału w równych częściach 5 Uprawnieni wyłącznie inni członkowie (3 i 4 grupa) – 9-krotność + 3,5-krotność na każdego następnego = podział w równych częściach 6 Małżonek lub dziecko oraz inni członkowie – 18-krotność dla małżonka lub dziecka oraz 3,5 krotność dla każdego innego członka = nie ma podziału 7 Orzecznictwo lekarzy orzeczników ZUS i Komisji lekarskiej z tytułu niezdolności do pracy, szkoleniowej i rodzinnej:
- Wysokość2. nie zależy od długości osiągniętych lat składkowych i nieskładkowych, oraz daty powstania niezdolności
- nie ma tu zastosowanie ograniczenie maksymalne wskaźnika w wysokości podstawy wymiaru świadczenia (w ubezpieczeniu rentowym 250%)
- określenie minimalnej wysokości renty z ubezpieczenia wypadkowego
- renta z tytułu całkowitej niezdolności nie może być6. niższa niż 80% podstawy wymiaru świadczenia, częściowej od 60%, a szkoleniowej 100% podstawy wymiaru (podstawa – wynagrodzenie z roku poprzedzającego powstanie niezdolności)
- minimalna wysokość8. renty wypadkowej wynosi 120% minimalnej renty z ubezpieczenia rentowego (całkowite, częściowe, rodzinne), obecnie 715,96, min kwota z części 537,
Zbieg prawa do renty spowodowanej wypadkiem z prawem do emerytury: z chwilą ustania prawa do emerytury – ważniejsza jest emerytura – w ustawie rentowej ustawa przewiduje możliwość łączenia prawa do pobierania obu świadczeń wypłaca się emeryturę w pełnej wysokości, powiększoną o połowę renty wypadkowej, albo pełną rentę wypadkową powiększoną o połowę emerytury
Zasady różnicowania wysokości składek na ubezpieczenie wypadkowe: Wynosi od od 0,4 do 8,2 podstawy wymiaru składki, w całości finansowana przez pracodawcę. Zasady różnicowania: 1. kryterium ilości zatrudnionych pracowników: 9 i mniej – zryczałtowana składka, jednolita 50% maksymalnej stopy procentowej składki ustalonej dla grup działalności 10 i więcej – stopa % składki dla konkretnego pracodawcy jest równa iloczynowi stopy % dla grupy działalności i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek Ustalenie stopy % dla dziedziny działalności – ustalenie wskaźnika w zależności od kategorii ryzyka dla danej grupy: a) liczba poszkodowanych w wypadkach ogółem b) liczba śmiertelnych wypadków i ciężkich c) liczba stwierdzonych chorób zawodowych d) liczna zatrudnionych w warunkach zagrożenia
Na podstawie danych statystycznych z ostatnich 3 lat kalendarzowych, na okres nie dłuższy niż 3 lata składkowe.
Wskaźnik korygujący: a) liczba poszkodowanych w wypadkach ogółem b) liczba wypadków śmiertelnych i ciężkich c) liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia – wpływ dwa razy wyższy niż ‘a’ i ‘b’
Ustalamy kategorię ryzyka, a potem wskaźnik korygujący. Okres przejściowy 1.IV – 31.III – w tym okresie wskaźnik korygujący nie może być wyższy od 0,8 do 1,2%, po 1.IV – 0,5 do 1,
Przesłanki negatywne nabycia prawa do ubezpieczenia wypadkowego: 1 art. 21 – gdy wyłączna przyczyna wypadku przy pracy, było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia powodowane przez niego umyślnie lub w skutek rażącego niedbalstwa 2 przyczynienie się ubezpieczonego w stanie nietrzeźwości
Polityka ubezpieczeń społecznych
Kurs: Zabezpieczenie Społeczne
Uniwersytet: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
- Odkryj więcej od:
