- Informacje
- Czat SI
Patofizjologia - zaburzenia gospodarki wodnej
Patofizjologia (A.09)
Uniwersytet Medyczny w Lodzi
Komentarze
Przejrzyj tekst
Zaburzenia gospodarki wodnej
1łnij tabelę
zaburzenie Przyczyny (grupy przyczyn) Objawy Nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych Odwodnienie – stan, w którym poziom wody w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania; wyróżnia się odwodnienie:
- izotoniczne (utrata wody i elektrolitów w takiej samej proporcji; ↓ objętości ECF)
- hipertoniczne (deficyt wolnej wody; utrata wody przewyższa utratę elektrolitów; ↓ objętości ECF i ICF)
- hipotoniczne (straty elektrolitów przewyższają utratę wody; ↓objętości i osmolalności ECF
IZOTONICZNE: nadmierna utrata płynów przez układ pokarmowy, np. wymioty, biegunki; krwotok; utrata osocza w zapaleniach błon surowiczych lub oparzeniach; choroby nerek; stosowanie leków moczopędnych; udar cieplny;
HIPERTONICZNE: niedostateczna podaż wody (osłabienie lub brak pragnienia, zaburzenia odruchu połykania, brak wody w otoczeniu); nadmierna utrata wody (hiperwentylacja, silne poty, wielomocz, wodniste biegunki)
HIPOTONICZNE: utrata sodu i wody przez nerki (choroby nerek, niedoczynność kory nadnerczy, stosowanie środków moczopędnych); niedostateczna podaż sodu;
IZOTONICZE: hipowolemia (zaburzenia układu sercowo-naczyniowego, np. spadek ciśnienia tętniczego, przyspieszenie akcji serca); silne pragnienie; suchość błon śluzowych jamy ustnej; upośledzenie funkcji układu pokarmowego (brak łaknienia, nudności, wzdęcia); wzrost stężenia hemoglobiny, białka i mocznika;
HIPERTONICZNE: wzmożone pragnienie, osłabienie, spadek masy ciała, osłabienie koncentracji, niepokój, śpiączka, zmniejszone wydzielanie śliny, suchość skóry i błon śluzowych, hipowolemia, oliguria; zaburzenia układu sercowo-naczyniowego (spadek ciśnienia tętniczego, przyspieszenie akcji serca;
HIPOTONICZNE: wstrząs hipowolemiczny, tachykardia, hipotonia ortostatyczna, zawroty głowy, osłabienie, apatia, bóle głowy, gorączka, zaburzenia świadomości, oligowolemia, wymioty, hiponatremia, hipokaliemia
IZOTONICZNE: ↑RBC, ↑HTC,
↑HGB
HIPERTONICZNE: ↑RBC,
↑HTC, ↑HGB, ↑MCHC,
↑osmolalności osocza, ↓MCV
HIPOTONICZNE: ↑RBC, ↑HTC,
↑HGB, ↑MCV, ↓ MCHC, ↓
osmolalności osocza
Przewodnienie – nadmiar wody w organizmie; wyróżnia się przewodnienie:
- izotoniczne (↑ objętości ECF bez zmian osmolalności)
- hipertoniczne (↑ objętości i osmolalności ECF)
- hipotoniczne (zatrucie wodne; ↑ objętości ECF i ICF)
IZOTONICZNE: szybkie pozajelitowe podanie dużych ilości płynów izoosmotycznych (np. transfuzja krwi) w warunkach niewydolności nerek; przewlekła niewydolność mięśnia sercowego; nadczynność kory nadnerczy; marskość wątroby; zespół nerczycowy; nadmierne wydzielanie estrogenów przed miesiączką;
HIPERTONICZNE: nadmierna doustna podaż hipertonicznych płynów (np. bardzo słonych lub słodkich); pozajelitowe podanie izo- lub
IZOTONICZNE: głównie obrzęki; zaburzenia hemodynamiczne (niewydolność mięśnia sercowego)
HIPERTONICZNE: obrzęki, wzmożone żylne ciśnienie, stany zastoinowe w płucach (duszności; pogłębione, przyspieszone oddechy), senność,
IZOTONICZNE: ↓RBC, ↓HTC,
↓HGB
HIPERTONICZNE: ↓RBC,
↓HTC, ↓HGB, ↓MCV,
↑MCHC, ↑osmolalności
hipertonicznego roztworu NaCl przy zaburzonych czynnościach nerek lub leczeniu hormonami sterydowymi;
HIPOTONICZNE: nadmierna podaż płynów ubogoelektrolitowych lub wody przy upośledzonej czynności nerek; nadmierne wydzielanie ADH, ektopowe wydzielanie ADH (SIADH); niedostateczna degradacja ADH przez wątrobę;
zaburzenia świadomości, wzrost temperatury ciała, śpiączka
HIPOTONICZNE: zwiększenie skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi wskutek hiperwolemii; najpierw bradykardia, a potem tachykardia; obrzęk płuc; obrzęk mózgu, osłabienie, nudności, wymioty, brak łaknienia, bóle głowy, drgawki, wzmożona diureza, hiponatremia
osocza
HIPOTONICZNE: ↓RBC, ↓HTC,
↓HGB, ↓MCHC,
↓osmolalności osocza, ↑MCV
2. Opisz: czego dotyczy równowaga Starlinga? jakie czynniki ją warunkują? w jakich okolicznościach może dochodzić do jej zaburzenia?
Równowaga Starlinga dotyczy przepływu płynów ustrojowych (w wyniku filtracji) przez ściany naczyń włosowatych. Warunkowane jest to odpowiednią różnicą ciśnień onkotycznego i hydrostatycznego pomiędzy naczyniem a tkankami otaczającymi. Zależy również od fizjologicznego stanu (wielkości, budowy i przepuszczalności)
śródbłonka naczyń włosowatych
Może dojść do zaburzenia przy przerwaniu naczyń krwionośnych, wydzielaniu histaminy, wzmożonej aktywności fizycznej, nadmiernym wydzielaniu katecholamin,
niedotlenieniu, obrzęku.
3. Wypelnij tabelę
zaburzenie przyczyny Objawy (z uwzględnieniem przyczyn) Hiponatremia – niedobór sodu we krwi; <135 mmol/l
Upośledzenie wydalania wolnej wody przez nerki w wyniku nieadekwatnie zwiększonego wydzielania ADH pod wpływem bodźców nieosmotycznych; odwodnienie przez nadmierne pocenie, rozległe oparzenia, wymioty, biegunkę, zapalenie trzustki; poliuria, niedoczynność tarczycy, niedoczynność kory nadnerczy, niewydolność serca, marskość wątroby, choroby nerek
Zaburzenia koncentracji, funkcji poznawczych, równowagi; nudności, ból głowy, wymioty, senność, drgawki, śpiączka, obrzęk mózgu,
Hipernatremia – nadmiar sodu we krwi; Utrata czystej wody (gorączka, Utrata łaknienia, wzmożone pragnienie,
(niedoczynność przytarczyc), oporność tkanek na PTH (rzekoma niedoczynność przytarczyc, hipomagnezemia) Hiperkalcemia – nadmiar wapnia we krwi; >2,75 mmol/l
Pierwotna nadczynność przytarczyc, nowotwory, zatrucia witaminą D i jej metabolitami, chłoniaki, zatrucie witaminą A, nadczynność tarczycy, zmniejszenie wydalania wapnia z moczem, długotrwałe unieruchomienie (mobilizacja wapnia z kości)
Obawy zespołu hiperkalcemicznego: zaburzenia czynności nerek (wielomocz, hiperkalciuria, wapnica, kamica nerek), przewodu pokarmowego (brak apetytu, nudności, wymioty, zaparcie, choroby wrzodowe, zapalenie trzustki, kamica dróg żółciowych), sercowo-naczyniowe (nadciśnienie tętnicze, tachykardia); objawy nerwowo-mięśniowe (osłabienie siły mięśni, osłabione odruchy ścięgniste), ból głowy, depresja, zaburzenia orientacji, senność, śpiączka, odwodnienie
zaburzenia rkz
4. Wypelnij tabelę
Zaburzenie Przyczny (grupy przyczyn) kompensacja Możliwe objawy narządowe i ogólnoustrojowe, wpływ na metabolizm Alkaloza oddechowa – stan, w którym wzmożone oddychanie powoduje wzrost pH krwi;
silne bodźce nerwowe (ból, stany podniecenia, strach, nerwice), uszkodzenie lub drażnienie ośrodkowego układu nerwowego (gorączka, toksyny bakteryjne lub endogenne, leki, np. salicylany), hipoksja (niedotlenienie z powodu braku tlenu lub obniżenia prężności tlenu w powietrzu wdychanym (choroba górska), przewlekłe choroby płuc i opłucnej, przewlekła niewydolność lewokomorowa), zwyrodnienie
zmniejszona regeneracja zasad (spadek wydalania H+ w postaci kwaśności miareczkowej i amoniogenezy)
wzmożona eliminacja HCO3 - przez nerki (powoduje zmniejszenie stężenia HCO3 - we krwi.)
hipokapnia prowadzi do niedokrwienia i niedotlenienia mózgu (zawroty i bóle głowy, omdlenia, zaburzenia widzenia, uczucie lęku), bóle w okolicy serca, duszność, hipokaliemia (powoduje zaburzenia w pracy mięśni gładkich przewodu pokarmowego - bóle w jamie brzusznej, biegunki lub wymioty), współistniejący z alkalozą spadek stężenia Ca2+ w surowicy krwi może być przyczyną wystąpienia tężyczki
ośrodkowego układu nerwowego w następstwie zmian chorobowych naczyń mózgu
hipokalcemicznej (w lżejszej postaci – skurcze mięśniowe)
Alkaloza metaboliczna – stan zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, w którym wzrost stężenia jonów wodorowęglanowych we krwi przy jednoczesnej utracie jonów kwasowych (H+, K+) powoduje podwyższenie pH
Biegunka, wymioty (utrata soku żołądkowego), nadmierna podaż zasad, niedobór potasu lub utrata (hiperaldosteronizm pierwotny i wtórny, wzmożone wydzielanie glikokortykosteroidów, niedostateczna podaż K+ z pokarmu, zespół złego wchłaniania, rak jelita grubego, zapalenie nerek)
oddechowa - zmniejszenie czynności neuronów ośrodka oddechowego oraz spadek wentylacji płuc
nerkowa - wzmożona eliminacja HCO3 - przez nerki (kompensacja nerkowa zachodzi tylko wtedy gdy wyrównane zostanie stężenie K+ oraz w obecności dostatecznej ilości Cl- )
spadek wentylacji płuc (prowadzi do niedotlenienia, a obniżenie pO2 wtórnie pobudza ośrodek oddechowy), duszność, hipokaliemia (zaburzenia ze strony tkanek pobudliwych: mięśni szkieletowych, mięśni gładkich przewodu pokarmowego oraz mięśnia sercowego), hipokalcemia (może powodować tężyczkę)
Kwasica oddechowa – stan, w którym wydalanie dwutlenku węgla przez płuca jest upośledzony, przez co pH krwi spada;
uszkodzenie nerwowej regulacji oddychania (zapalenie mózgu, nowotwory mózgu, urazy czaszki, leki działające depresyjnie na ośrodek oddechowy), ograniczenie ruchomości klatki piersiowej (np. stany zapalne stawów i kości, zniekształcenie kręgosłupa i klatki piersiowej), uszkodzenie czynności mięśni oddechowych (porażenie nerwów mięśni oddechowych, zanik mięśni, leki kuraropodobne, choroby płuc i opłucnej: choroby restrykcyjne (np. zwłóknienie płuc, nacieki nowotworowe) i obturacyjne (np. stan zapalny oskrzeli, astma oskrzelowa, ciało obce w
oddechowa - pobudzenie neuronów ośrodka oddechowego (powoduje hiperwentylację i dążność do usunięcia nadmiaru CO
nerkowa - wzmożona eliminacja H+ przez nerki (powoduje zwiększoną regenerację HCO3 - i zwiększenie kwaśności miareczkowej i amoniogenezy
przyspieszony, płytki oddech, hipoksemia i hipoksja (powoduje sinicę), przeciążenie prawego serca, obrzęki, wymiana H+ na K+ (skutkuje kwasicą wewnątrzkomórkową i spadkiem stężenia K + w komórce oraz hiperkaliemią, co powoduje zaburzenia pracy serca), zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego – senność, bóle głowy
AKI przednerkowe (jest skutkiem upośledzenia perfuzji nerek)
AKI nerkowe (jest następstwem uszkodzenia struktur nerek przez przyczyny zapalne lub niezapalne)
AKI zanerkowe (jest wynikiem niedrożności dróg odprowadzających mocz)
kryteria rozpoznania
- szybki wzrostu kreatyniny (o ≥26,5 μmol/l w ciągu 48 h lub 1,5-krotny wzrost w ciągu ostatnich 7 dni
- zmniejszenia objętości wydalanego moczu o <0,5 ml/kg mc. przez 6 lub więcej kolejnych godzin Wystarczy spełnienie jednego z tych kryteriów do rozpoznania choroby. Do rozpoznania przyczyny AKI stosuje się dokładny wywiad z pacjentem, badanie przedmiotowe oraz badanie pomocnicze (m. badania krwi w kierunku zwiększonego stężenia kreatyniny i mocznika, badania moczu w celu ustalenia gęstości względnej moczu lub wykrycia nieprawidłowych składników osadu lub białkomoczu, USG nerek, biopsja nerki). Rozpoznania typu AKI można ustalić na podstawie analizy badań moczu, np. stężenie Na, gęstość względna, osmalalność moczu.
- mechanizmy powstawania ostrego uszkodzenia nerek (wskazać przyczyny w każdym z mechanizmów)
- AKI przednerkowe:
Nagłe obniżenie ciśnienia tętniczego prowadzi do zaniku ciśnienia filtracyjnego w naczyniach kłębuszków nerkowych (spada przepływ nerkowy i upośledzona zostaje perfuzja
nerek).
Dochodzi do tego podczas wstrząsu hipowolemicznego (przyczyną jest utrata krwi krążącej) lub zaburzenia napięć naczyń nerkowych (naczynia są rozszerzone w wyniku np.
sepsy lub przyjmowania leków hipotensyjnych, co powoduje spadek ciśnienia) lub przy niedrożności naczyń nerkowych, np. wskutek miażdżycy lub zatoru.
- AKI nerkowe:
Jest wynikiem ostrego uszkodzenia nabłonka kanalików, np. przez niedokrwienie (może wynikać z przedłużającej się AKI przednerkowej), ograniczenie drożności kanalików (np. przez złogi mioglobiny) lub hemoglobinurię (przetoczona została krew niezgodna grupowo: erytrocyty rozpadają się, a wolna hemoglobina przedostaje się do moczu).
Możliwe również jest, że do zaburzenia dojdzie wskutek uszkodzenia miąższu nerkowego przez trucizny (metale ciężkie, jady węży) lub pierwotnego uszkodzenia kłębuszków i małych naczyń w przebiegu ostrego zapalenia kłębuszków nerkowych.
- AKI zanerkowe:
Jest skutkiem utrudnienia odpływu moczu. Przyczynami mogą być: niedrożność jednego lub obu moczowodów (przez zaczopowanie kamieniem nerkowym lub zakrzepem,
lub ucisk z zewnątrz), zablokowanie odpływu moczu z pęcherza moczowego (wskutek np. przerostu lub nowotworu stercza), lub zwiększenie ciśnienia wewnątrz dróg nerkowych, które przeciwstawia się ciśnieniu hemodynamicznemu w naczyniach włosowatych kłębuszka, co powoduje zanik ciśnienie filtracyjnego.
- przebieg choroby:
4 okresy:
- wstępny – od zadziałania czynnika szkodliwego do uszkodzenia nerek; czas trwania zależy od przyczyny AKI, zwykle kilka do kilkunastu godzin;
- skąpomoczu/bezmoczu – występuje u około połowy chorych; trwa zwykle 10–14 dni
- wielomoczu – po okresie skąpomoczu/bezmoczu w ciągu kilku dni objętość oddawanego moczu szybko się zwiększa. Czas trwania okresu wielomoczu jest proporcjonalny do czasu trwania skąpomoczu/bezmoczu i może wynosić do kilku tygodni. Zagrożeniem w tym etapie jest odwodnienie, niebezpieczna utrata elektrolitów
- zdrowienia – nerki w pełni wracają do stanu, w którym funkcjonują w normie – trwa kilka miesięcy
- Przewlekła choroba nerek (przewlekła niewydolność nerek)
- określenie
Przewlekłą chorobą nerek nazywane jest każde uszkodzenie nerek, które utrzymuje się dłużej niż 3 miesiące. Jest wieloobjawowym zespołem chorobowym, który jest następstwem zmniejszenia liczby czynnych nefronów wskutek procesów toczących się w miąższu nerki. Wg teorii nienaruszonego nefronu w przebiegu choroby uszkodzenie
nefronów zachodzi niejednakowo w różnym miejscu i czasie. Niektóre nefrony, nieobjęte jeszcze uszkodzeniem, mogą wykazywać nawet większą wydolność niż prawidłowa (zwiększona perfuzja nerkowa, zwiększona objętość przesączu kłębuszkowego).
O PChN świadczą nieprawidłowości w badaniu moczu, badaniach obrazowych nerek i upośledzenie czynności (wskazuje na obniżenie GFR poniżej 60ml/min).
- kryteria rozpoznania
Rozpoznaje się na podstawie utrzymujących się dłużej niż 3 miesiące cech uszkodzenia nerek (albuminaria >30mg/d; nieprawidłowy osad moczu, nieprawidłowości histopatologiczne wykazane przez biopsję) lub zmniejszenia przesączania kłębuszkowego (poniżej 60ml/min). W celach diagnostycznych stosuje się badanie moczu,
oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy krwi (na tej podstawie wylicza się GFR) oraz USG nerek.
przyczyny
cukrzycowa choroba nerek
kłębuszkowe zapalenie nerek
uszkodzenie nerek w wyniku nadciśnienie tętniczego i miażdżycy
wrodzone lub nabyte wady układu moczowego
choroby śródmiąższowe nerek
kamica
choroby naczyń (zwężenie tętnicy nerkowej, naczyniowe stwardnienie nerek)
zmniejszony stopień zwrotnego wchłaniania białka przesączanego w kłębuszkach
obecność mioglobiny w osoczu w przebiegu zespołu zmiażdżeniowego
ciężka praca fizyczna
długie zachowywanie pozycji stojącej (białkomocz ortostatyczny)
gorączka
oziębienie okolicy nerek
odwodnienie
zakażenia (np. HIV, WZW)
stres
toksyczne uszkodzenia nerek
możliwe następstwa białkomoczu
Białkomocz selektywny powoduje hipoalbuminemię, co dalej może być przyczyną dysproteinemii. Spadek albumin powoduje spadek ciśnienia onkotycznego, co prowadzi do obrzęków.
Spadek albumin może również sprawiać, że wzrośnie synteza albumin i lipoprotein w wątrobie, co prowadzi najpierw do hiperlipidemii, a dalej do lipidurii.
- rodzaje nieprawidłowości w ilości i składzie białek osocza
Hipoproteinemia – zmniejszone stężenie białka całkowitego we krwi; dzieli się na rzekomą (występuje u chorych przewodnionych) oraz prawdziwa (najczęściej spowodowana
niedostateczną podażą białka lub upośledzenia wchłaniania białek z przewodu pokarmowego); <60g/l
Hiperproteinemia – zwiększone stężenie białka całkowitego w osoczu krwi; >80g/l;
- Narządowe następstwa niewydolności nerek z uwzględnieniem mechanizmów patogenetycznych UWAGA! wymagana forma graficzna – schemat (tak przewidziano w
harmonogramie ćwiczeń, ocena 0-2 pkt))
SCHEMAT UMIESZCZONY JEST NA DOLE PRACY
- Objawy niewydolności nerek
białkomocz
krwiomocz
obrzęki
wysokie ciśnienie krwi
mikroalbuminuria
duszności (spowodowane osłabieniem pracy serca)
możliwa nadczynność przytarczyc
zaburzenia kości (związane z upośledzeniem wydalania fosforanów i wytwarzania aktywnej postaci witaminy D)
anemia
kwasica
osłabienie, znużenie
skóra sucha, blada
brak apetytu
nudności i wymioty
poliuria lub bezmocz
zaburzenia koncentracji, pamięci, snu
zaburzenia miesiączkowania
niepłodność
- Wyjaśnij o co chodzi
Poliuria – wielomocz; wydalanie moczu w ilości powyżej 2l/doba; może występować fizjologicznie przy nadmiernym spożywaniu alkoholu, kofeiny, płynów, w ciąży i w
różnych stanach chorobowych, m. moczówka prosta;
Oliguria – skąpomocz; zmniejszenie ilości moczu dobowego poniżej 400ml; występuje m. u osób gorączkujących, przy nadmiernej utracie wody i ostrej niewydolności
nerek;
Anuria – bezmocz; spadek dobowej ilość moczu poniżej 100ml; spowodowany uszkodzeniem lub chorobą nerek oraz zatkaniem kanalików nerkowych;
zatrzymanie moczu – stan, gdy pęcherz opróżniany jest jedynie częściowo (postać przewlekła) lub występuje całkowita niemożność oddania moczu (postać ostra);
wysuszenie rany – powoduje spowolnienie ziarninowania i naskórkowania
zaburzenia funkcji wątroby – nieprawidłowa lub brak syntezy białek niezbędnych do gojenia rany
choroby nerek – zaburzenie gospodarki wapniowo-fosforanowej przez co jest niedostateczna ilość jonów wapnia niezbędnych do krzepnięcia krwi
niedobór witaminy C – brak kolagenu, który jest niezbędny do odnowy skóry
zmęczenie, wyczerpanie organizmu – powoduje ogólne zaburzenia regeneracji.
Patofizjologia - zaburzenia gospodarki wodnej
Kurs: Patofizjologia (A.09)
Uniwersytet: Uniwersytet Medyczny w Lodzi
- Odkryj więcej od:
