- Informacje
- Czat SI
Zaburzenia gospodarki węglowodanowej organizmu
Żywienie kliniczne
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Polecane dla Ciebie
Komentarze
Przejrzyj tekst
Zaburzenia gospodarki węglowodanowej organizmu – cukrzyca Magdalena Człapka-Matysiak
1 2. Cukrzyca Patogeneza i epidemiologia Klasyfikacja Objawy cukrzycy Zasady leczenia dietetycznego Indeks glikemiczny Powikłania
Cukrzyca (Diabetes Mellitus) Łacińska nazwa diabetes podana przez Arateusza z Kapadocji Z greckiego diabeinein „przechodzenie przez” „spuszczanie”, co odnosi się do nadmiernej produkcji moczu W 1657 Wills dodał słowo melitus, które po łacinie oznaczało „miód”, co odnosi się do słodkiego smaku moczu Słodki smak uryny zauważyli starożytni Grecy, Chińczycy, Egipcjanie i Hindusi W 1776 Dobson potwierdził, że słodki smak pochodzi od nadmiaru pewnego rodzaju cukry w moczu i krwi chorych na cukrzyce
Częstość występowania cukrzycy 1994 – 1,9% (odsetek populacji) 2010 – 3,7% 2017 – 9,1%
Różnorodność i ewolucja poglądów na temat leczenia cukrzycy Ograniczenie ogólnej podaży energii (XIXw) Zmniejszenie dobowej podaży węglowodanów do 50g/doba Odkrycie insuliny (Banting i Best 1922) Dwie szkoły o Ograniczenie węglowodanów prostych o Spożywanie + insulina
Glikogenoza – choroba genetyczna, spadek poziomu cukru – trzeba jadać bardzo często, zbilansowane w węglowodany Alkohol a cukrzyca – jak wyjaśnić pytanie na egzaminie
Czynniki warunkujące zachorowanie na cukrzycę u osób predystynowanych genetycznie Zbyt energetyczne pożywienie Ograniczenie pracy fizycznej Stałe napięcie nerwowe Otyłość, nadciśnienie tętnicze, kamica pęcherzyka żółciowego Ciąża, choroby zakaźna, uraz nerwowy
Przewlekłe, nawracające zapalenie trzustki Nowotwór trzustki Marskość wątroby Endokrynopatie (ze zwiększonym wydzielaniem kortyzolu, ACTH, katecholamin, prolaktyny, hormonu wzrostu, glukagonu, trójjodotyroniny, tyroksyny) Długotrwałe leczenie hormonami: kortyzon, ACTH, adrenalina, hormon wzrostu, glukagon, tyroksyna Długotrwałe leczenie tiazydami (nadciśnienie), dwufenylohydantoiną (psychozy)
Kogoś z zespołem Cushinga, niedoczynnością tarczycy należy spytać o poziomy cukru, ponieważ są predysponowani do cukrzycy.
Jak przebiega proces przemiany cukru? Przemiany składników odżywczych o ..... Rola insuliny o Hormon o budowie polipeptydowej – produkowany w postaci proinsuliny (komórki beta wysepek Langerhansa w trzustce) o Pierwsze zastosowanie do leczenia chorych na cukrzycę w 1921 o Obecnie hormon identyczny z ludzkim – inżyniera genetyczna o Przyspiesza tempo przenikania glukozy z krwi do niektórych komórek (przede wszystkim mięśni szkieletowych) o Coś jeszcze..
Rola insuliny Wytwarzanie białek z substancji w pożywieniu Magazynowanie nadmiernej ilości cukrów w postaci zapasów Wykorzystanie cukrów i tłuszczów jako materiału energetycznego dla komórek
Grafika wydzielanie insuliny u zdrowego i chorego
W przypadkowym badaniu poziom cukru powyżej 200mg% Poziom cukru jest >200 mg% po 2 h od obciążenia 75g glukozy rozpuszczonymi w 300ml wody (doustny test obciążenia glukozą – OGTT) Podwyższone stężenie glukozy (na czczo min 2 razy) o Krew żylna, osocz >140 mg/dl o Krew żylna pełna >120 mg/dl o Krew włośniczkowa >120 mg/dl
Kryteria rozpoznawania zaburzeń gospodarki ....
Cukrzyca typy Cukrzyca typu 1 (młodzieńcza, insulinozależna) o Wywołana jest zniszczeniem komórek beta trzustki, odpowiedzialnych za produkcję i wydzielanie insuliny o Występuje częściej u ludzi młodych i dzieci o Epidemiologia:15-20% wszystkich chorych na cukrzycę o Leczenie – podawanie insuliny oraz właściwe odżywianie i wysiłek fizyczny Cukrzyca typu 2(dorosłych, insulinoniezależna) o Przyczyna: nieprawidłowe działanie insuliny w organizmie (oporność tkanek na działanie insuliny) o Często towarzyszy otyłość i nadciśnienie o Najczęściej u starszych o U 80-85% pacjentów o Początkowe leczenie Odpowiednia dieta Dostosowany do możliwości chorego wysiłku fizycznego Doustnych leków hipoglikemizujących o Wszyscy chorzy wymagają po pewnym czasie (różnym) leczenia insuliną Cukrzyca ciężarnych o Rozpoznawana w ciąży o Występuje do momentu urodzenia dziecka o W tej grupie wyższe ryzyko zachorowania w przyszłości na cukrzycę w porównaniu z kobietami bez tego powikłania Cukrzyca wtórna o Najbardziej zróżnicowana etiologicznie grupa cukrzyc o Łącznie ok 2-3% wszystkich cukrzyc w Europie i USA o Charakterystyczne są współistniejące z cukrzycą inne zaburzenia lub zespoły chorobowe o Najczęstsze przyczyny cukrzycy wtórnej Polekowe – leki stosowane w chorobach układu krążenia (tiazydy lub inne leki moczopędne, szczególnie beta blokery, leki sterydowe i inne) Niektóre choroby gruczołów dokrewnych (endokrynopatie) – choroba i zespół Cushinga, akromegalia, nadczynność tarczycy, guz chromochłonny nadnerczy, guz wydzielający glukagon
Choroby trzustki – przewlekłe zapalenie trzustki, rak trzustki, stan po pankreatektomii (operacyjne usunięcie trzustki) Cukrzyca na tle niedostatecznego i wadliwego odżywiania – głównie wśród ludności tubylczej strefy międzyzwrotnikowej w krajach Azji, Afryki, Ameryki Południowej LADA o Autoimmunologiczna o Cukrzyca insulinozależna o późnym początku i powolnym przebiegu o Dotyczy osól dorosłych, zazwyczaj po 25 r.ż, zazwyczaj szczupłych o Skąpoobjawowy początek, wstępna dobra odpowiedź na leczenie dietetyczne lub doustne środki hipoglikemizujące o Chorzy wymagają stosunkowo szybkiego włączenia leczenia insuliną o Uważa się, że cukrzyca LADA jest uwarunkowana autoimmunologicznie postacią cukrzycy typu 1 występująca u osób dorosłych o LADA ok 50% przypadków cukrzycy u osól szczupłych i 20% u osób dorosłych (dane szacunkowe PTD) MODY o W młody wieku zazwyczaj druga lub trzecia dekada życia o W kolejnych pokoleniach dziedziczona autosomalnie dominująco o Hipoinsulinemia o Nie występuje insulinooporność o U chorego nie występuje otyłość o Klinicznie charakteryzuje się stosunkowo łagodnym przebiegiem w porównaniu z cukrzycą typu 1 Porównanie objawów Typ 1 Typ 2 silne pragnienie częste oddawanie zwiększonych ilości moczu (więcej niż w 2) gwałtowna utrata masy ciała śpiączka badania laboratoryjne: znacznie podwyższony poziom cukru we krwi obecność cukru w moczu
Objawowo – trudno uchwytne i długo nie budzą podejrzeń chorego Utrata masy Zmęczenie Częste oddawanie moczu Wzmożone pragnienie Infekcje skórne (grzybice, czyraki) Uczucie suchości w jamie ustnej Świąd sromu Zaburzenia widzenia U pewnej grupy chorych nei występują żadne objawy choroby pomimo wysokich wartości poziomu cukru
Insulina krótko i długodziąłająca Istota leczenia -... Insulina w zdrowym organizmie... Rodzaje insulin
200-
250-
>360 Zwiększ dawkę insuliny o 0,1/kg m Podaj insulinę 45-60 min przed posiłkiem lub czekaj aż glikemia się znormalizuje
Podaż węglowodanów Powodują wzrost stężenia glukozy we krwi bezpośrednio po spożyciu Umiejętność określenia zawartości węglowodanów w pokarmach o 1 metoda – grupowanie węglowodanów i korzystanie z wagi Chleb i pieczywo Produkty zbożowe Owoce Jarzyny Produkty mleczne o 2 metoda – system WW
Wymienniki węglowodanowe ......... Węglowodany przyswajalne Ilość produktu odpowiadająca 1 WW Używane są także WW zawierające 12 g
Indeks glikemiczny IG Określenie procentowe szybkości wzrostu stężenia glukozy we krwi, po spożyciu produktu w porównaniu ze wzrostem jaki następuje po spożyciu tej samej ilości węglowodanów w postaci czystej glukozy wzór
Klasyfikacja indeksu glikemicznego niski < o pomidory o grejpfrut o surowa marchew o winogrono o wołowina średni 50- o chleb Wasa o Batony Mars o Wafle waniliowe wysoki > o cukierki żelki
Ładunek glikemiczny opiera się na dwóch zmiennych: IG i rozmiarze standardowej ilości
powikłania przewlekłe mikroangiopatia o oczu -........... o nerek – nefropatia cukrzycowa – uszkodzenie funkcji nerek, niewydolność, leczenie dializami lub przeszczepem o włókien nerwowych – neuropatia cukrzycowa – uszkodzenie układu nerwowego (neuropatie) polineuropatia cukrzycowa 0 zaburzenia czucia, uczucie drętwienia, bólu lub parzenia dystalnych części rąk i nóg (tzw. objawy rękawiczkowe i skarpetkowe) neuropatia autonomicznego układu nerwowego – zaburzenia pracy serca, nieprawidłowe ciśnienia, zaburzenia przewodu pokarmowego, oddawania moczu, impotencja u mężczyzn Makroangipatia o Choroba wieńcowa – u chorych na cukrzycę w młodszym wieku, cięższy przebieg, wyższe ryzyko zawału mięśnia sercowego i śmierci sercowej o Zespół stopy cukrzycowej - zespół zaburzeń ukrwienia i unerwienia stopy mogący doprowadzić do rozwoju owrzodzeń, deformacji stopy, infekcji, martwicy, konieczność amputacji o Choroba niedokrwienna OUN – różne uszkodzenia mózgu
Hipoglikemia Stan w którym ilość glukozy we krwi jest zbyt niska (stężenie glukozy poniżej 50-60 mg %) Typowe objawy o Utrata przytomności, drgawki, śmierć (przy b. niskim poziom cukru) o Uczucie niepokoju o Ból głowy o .... Przyczyny o Zbyt duża dawka leku przeciwcukrzycowego o Zbyt duża dawka insuliny o Pominięcie posiłku lub nadmierny wysiłek fizyczny (u chorego na cukrzycę leczonego doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi lub insuliną) o alkohol W przypadku wystąpienia hipoglikemii bez utraty przytomności – cukier w jakiejkolwiek postaci (cukier w kostkach, sok, napój, herbatniki)
Hiperglikemia Stany prowadzące do niedoboru insuliny, wzrostu poziomu cukru w surowicy, zaburzeń metabolicznych z odwodnieniem i narastającym stężeniem we krwi kwaśnych produktów przemiany materii (rozwój kwasicy i śpiączki metabolicznej)
Zaburzenia gospodarki węglowodanowej organizmu
Kurs: Żywienie kliniczne
Uniwersytet: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
- Odkryj więcej od: